"Not all boys dream of being a marinel."
"Ne maštaju svi mladići da budu marinci"
(Gay Pride Parade), NewYork, june 1979.

Termin homoseksualnost označava seksualnu preferenciju prema vlastitom polu. Odnos prema homoseksualnosti menjao se kroz istoriju, zavisno od vremena i kulture. Jedni na homoseksualnost gledaju kao na normalno ponašanje, drugi je tretiraju kao bolest, a mnogi kao greh ili zločin. U Engleskoj je sve do 1861 za homoseksualnost bila predvidjena smrtna kazna-prema slovu zakona, ako ne uvek i u praksi, a nešto kasnije smrtna kazna je preinačena na zatvor. Iako je od 1974 "Američko psihijatrijsko društvo" više ne smatra perverzijom i ne tretira kao bolest, još uvek 93% ispitanika smatra da homoseksualnost treba lečiti Bancroft, (1983). Širom sveta i dalje postoje snažne predrasude prema homoseksualnosti i u mnogim zemljama se i danas primenjuju veoma stroge kazne. U Iranu je na pr. 1979 izvršena smrtna kazna Bancroft (1983).

Uprkos činjenici što su na vlastiti pol bile usmerene mnoge slavne ličnosti iz oblasti nauke, filozfije i umetnosti sama pomisao na homoseksualce kod mnogih izaziva ga|enje, revolt, bes ili slepu mržnju. Za mnoge je manje strašno biti lopov, narkoman, alkoholičar ili delikvent negoli homoseksualac. Košiček "U okviru vlastitog pola" navodi niz slavnih imena: dj. Bruno, Mikelan|elo, Leonardo da Vinči, Ruso, Šopenhauer, Niče, Kirkergor, zatim brojni književnici i pesnici: Šekspir, Bajron, Mom, Man, Molijer, Prust, Rembo, Verlen, Monterlan, Žid, Klajst, Andersen, Vitman, muzičari: Šubert, Vagner, Saens, ^ajkovski, reditelji: Kokto, Pazolini, Fazbinder i mnoge druge poznate ličnosti koje su bile orijentisane ka istom polu. Homoseksualnost se često osu|uje budući mnogi u njoj vide pretnju reprodukciji stanovništva, tj. opstanku vrste. Zato je veoma važno istaći da se pouzdano zna da je broj homoseksualaca manje-više konstantan i da nizak ili visok natalitet primarno zavisi od žena i od nekih sasvim drugih faktora. Najbolji primer je Japan gde su odavna stavovi prema homoseksualnosti veoma tolerantni a nacionalni prirodni priraštaj je me|u najvećima u svetu. Prema Košičeku homoseksualnost se nemože smatrati patološkm pojavom jer se pojavljuje jednakomerno u svim vremenima i u svim zemljama Košiček (1986).

Poslednjih godina u razvijenijim i permisivnijim zemljama homoseksualizam je predmet sve intenzivnijeg naučnog proučavanja. Postoji veliki broj kulturno-umetničkih institucija koje se bore za oslobo|enje ili intergraciju homoseksualaca u dominantnu kulturu. Informisanje posredstvom različitih medija je sve prisutnije, tako postoje specijalizovane knjižare za gay literaturu, prikazuju se mnogi filmovi i stvaraju brojna umetnička dela inspirisana istopolnom ljubavi. Kao reakcija i odbrana na negativne stavove prema homoseksualizmu nastaje gay (pot)kultura, formiraju se brojne "gay" organizacije i javljaju se "gay" pokreti koji se kao "neprijatelji" društvenog poretka često priključuju levičarskim pokretima. Interesantno je napomenuti da u svim zemljama u kojima postoje liberalniji stavovi prema homoseksualnosti nije došlo do njenog povećanja.

U ovom radu pokušaćemo odgovoriti na pitanje zašto dominantnoj kulturi toliko smeta baš muški homoseksualizam i zašto se lezbejstvo nije nikada tretiralo jednako u krivičnom zakoniku. U svim sredinama više se sankcioniše muška homoseksualnost i prema njoj se uvek ispoljavao mnogo veći prezir nego li prema ženskoj. U prilog ovoj tvrdnji ide istraživanje Kinsija, koji je pručavao sudske odluke protiv homoseksualaca od 1966-1972 i pronašao da su u gradu Njujorku uhapsili i osudili tisuće muškaraca zbog homoseksualng čina a ni jedan slućaj se nije odnosio na lezbejke (Tavris, Offir, 1987). Zakonske sankcije uvek su se rigoroznje odnosile prema muškim prekršiteljima i saglasno tome, averziona terapija, elektrošokovi, lobotomija, hormonske injekcije ili kastracija, češće su primenjivane na homoseksualce negoli na lezbejke. Može se tako|e postaviti pitanje kako je moguće da društvo koje na homoseksualnost gleda kao na bolest istovremeno se jako zalaže za njenu opresiju i zakonske sankcije.

Polni identitet je veoma važan deo našeg generalnog identiteta i psihoanalitičari tvrde da mentalno zdravlje ne samo pojedinca, već i čitavog društva zavisi prvenstveno od pravilne identifikacije sa svojim polom. Usvojiti odgovarajuću polnu ulogu za njih znači steći zreli polni identitet. Prema mnogim autorima polna uloga se potpuno stopila sa pojmom polnog identiteta i oni se mogu upotrebljavati kao sinonimi. Drugi opet smatraju da se najpre usvaja polna uloga a zatim formira polni identitet, dok mnogi tvrde suprotno Hutt (1978), Money, Ehthardt (1972), Hoyenga i Hoyenga(1979).

Sam proces putem koga deca usvajaju vrednosti, stiču motive i odgovarajuće ponašanje, u skladu sa njihovim muškim i ženskim ulogama u specifičnoj kulturi, naziva se polno tipiziranje. Postoje različite teorije koje opisuju odvijanje tog procesa a to su :"teorija socijalnog učenja koja naglašava značenje različitog potkrepljenja, imitacije i generalizacije u razvoju i učvrščivanju polnog ponašanja zatim "teorija identifikacije putem koje formirane polne uloge nastaju kao produkt procesa identifikacije deteta sa istopolnim roditeljem, dok kognitivno-razvojna teorija smatra da je izgra|ivanje polne uloge prirodna posledica kognitivnog razvoja i sazrevanja.

Transkulturalna istraživanja pokazuju da postoji veliki stepen slaganja u vezi onih osobina po kojima se razlikuju "normalni" muškarci i žene i to bez obzira na godine, pol, religiju, obrazovni nivo, ili bračni status subjekata. Prema ovoj podeli, od muškaraca se očekuje da razvijaju specifične maskuline osobine, kao što su agresivnost, ambicije, fizička snaga, takmičarski duh, racionalnost, uspešnost, dominantnost, samopuzdanje, sposobnost preuzimanja rizika, hrabrost i borbenost da bi što uspešnije obavljali svoje tradicionalne polne uloge. S druge strane, tako|e u istom cilju, od žena se očekuje da razviju posebne ženske crte ličnosti, koje primarno podrazumevaju sposobnost da vole, saosećaju, da zadovoljavaju potrebe drugih, osobito svoje dece, da se brinu o kući i svim članovima porodice, da budu emotivne, nežne, odane, poslušne, neiskvarene, korisne i pokorne Broverman, Broverman, Clarkson i Rosenkrantz (1972).

Polna stratifikacija započinje već od najranijeg detinjstva, kada se ženske bebe oblače u roze, a muške u plavo. Različiti socijalni uticaji, kao što su pre svega porodica, vršnjaci, nastavnici, prijatelji, televizija sa raznim uticajnim ličnostima, filmovima kao i dečje knjige, igraju presudnu ulogu u polnom tipiziranju. Skoro po pravilu se vodi računa da se deci kupuju adekvatne igračke tj. dečacima puške i pištolji a devojčicama lutke. U tom smislu, dečaci i devojčice razvijaju suštinski različita interesovanja saglasno postojećim stereotipima o polnim ulogama i podelama (Hetherington i Park, 1986).

Predstavnici teorije socijalnog učenja naglašavaju da su polne razlike u ponašanju rezultat učenja putem različite socijalizacije dečaka i devojčica. Brojna istraživanja potvrduju da se oba roditelja različito ponašaju prema svojoj muškoj i ženskoj deci i da naročito očevi, mnogo više kažnjavaju i potiskuju feminino ponašanje kod dečaka, nego maskulino kod devojčica (Maccoby i Jacklin, 1974, Bakan, 1966). U tom smislu "muškarače" devojčice se još nekako tolerišu, dok se dečaci-'mamine maze' ismevaju. Roditelji, rodjaci i vršnjaci najčešće maltretiraju i ismejavaju nežne i osetljive dečake koji suze i plaču, koji se povlače pred ispoljenom agresijom, pogotovo ako se oblače u žensku odeću ili se igraju sa lutkama. Nasuprot ovome, devojčicama se dopušta nošenje pantalona, jeans-odeće, igranje sa automobilima, avionima i sl. Majke, očevi i ostale odrasle osobe posebno se trude da obeshrabre svako feminino ponašanje kod dečaka i u osnovi mnogo strožije ih kažnjavaju ukoliko pokazuju ponašanje tipično za suprotni pol nego kad je reč o devojčicama. Tako naglašena briga i kažnjavanje naročito od strane očeva, mogla bi biti i izvesna manifestacija njihovog sopstvenog straha zbog neostvarene vlastite muškosti Maccoby i Jacklin (1974), Seavey, Katz i Zalk (1975).

Dete koje ima pozitivan, topao i nežan odnos sa modelom identifikacije više će imitirati njegovo ponašanje nego li sa onim kojeg se boji. Lyn smatra, da se u prvim godinama života dečaci i devojčice identifikuju sa majkom. Kako se kasnije dečaci moraju prebaciti na drugi objekat identifikacije, tj. na oca što čini ovaj period života traumatičnijim za dečake. Kada oko treće godine dečak otkrije da ne pripada istoj polnoj kategoriji kao majka za njega nova identifikacija postaje posebno problematična zbog toga jer su očevi re|e kod kuće i dečaci imaju manje jasne predstave o tome što muškarci rade. Lyn smatra da se muška deca najčešće identifikuju sa muškom ulogom iz mašte bez ostvarenog pravog emocionalnog odnosa sa svojim očevima Lynn (1967).

Studija Zeldow-a pokazuje da muškarce i žene, koji ispoljavaju veću naklonost prema suprotnim polnim ulogama, psihijatri obično proglašavaju za ličnosti sa mnogo ozbiljnijim psiho-patološkim simptomima. Prema ovom autoru, pasivne, stidljive, zavisne, seksualno bojažljive, nežne i emotivne muškarce, koji su u isto vreme vrlo orijentisani ka svojoj porodici, deci i održavanju domaćinstva, kao i agresivne, ambiciozne, racionalne, dominantne, seksualno samouverene i samopuzdane žene, psihijatri najčešće vide kao osobe sa mnogo značajnijim psihopatološkim i devijantnim crtama Zeldow-a (1976). Zanimljivo je istaći da društvo neprekidno ohrabruje, prihvata i podstiče borbeno i agresivno muško ponašanje, koje se u isto vreme kod žena potiskuje i sankcioniše. Muškarci se uče da se stide svoje senzibilnosti i da potiskuju emocije budući se one smatraju ženskim osobinama. Ženstveni muškarac izaziva podsmeh, javno se ponižava, prema njemu okolina po pravilu ispoljava netrpeljivost i razne druge oblike represije Costrich et al. (1975), Chesler (1972), Rose (1975).

Najpoznatiji poremećaj polnog identiteta najbolje pokazuju brojni transeksualci, koji su potpuno i bitno psihički normalne osobe, ali koji od najranijeg detinjstva preferiraju polne uloge i ponašanje suprotnog pola, pa stoga ispoljavaju naglašeniji interes za odeću, igračke i druge aktivnosti, koje su opšte prihvaćene i pripisane drugom polu. Ovakve osobe obično ističu da se nalaze u pogrešnom telu i da bi želele da promene svoj izgled i pol. Interesantno je takodje naglasiti da ima mnogo više transeksualaca medju muškarcima negoli medju ženama, i da se muškarci lakše i češće odlučuju na veoma tešku i po život opasnu operaciju kako bi promenili pol (Unger, l979).

Prema brojnim stereotipima i predrasudama većina homseksualaca obavlja kućne "ženske"poslove i može se identifikovati po tome što je feminizirana i što se uglavnom bavi ženskim zanimanjima. Moglo bi se zaključiti da negativni stavovi prema homoseksualnosti priostiču iz društvene potrebe da se održi jasna distinkcija izme|u muškog i ženskog identiteta tj. muških i ženskih polnih uloga. Oni koji se zalažu za jednakost me|u polovima poseduju mnogo pozitivnije stavove prema homseksualnosti Bancroft (1983). Poznato je da se u patrijarhalnom društvu ženske osobine kao i ženski poslovi, kao takovi manje cene, pa je normalno očekivati da će u patrijarhalnj idelogiji i muškarac koji pokazuje takve osobine biti degradiran i ponižavan, jer takvim svojim feminiziranim izgledom i ponašanjem sramoti čitav muški rod.

Dugo se verovalo da je homoseksualnost genetski predodre|ena. Na osnovu brojnih ispitivanja na identičnim blizancima, hermafrodita i pseudohermafrodita se pokazalo da homoseksualnst nije primarno odre|ena genima ni hromozomima već socijalizacijom i ta je hipoteza odbačena. Poznato je da su u cilju lečenja homoseksualnosti korišćene razne vrste psihoterapija koje su se uglavnom pokazale kao neuspešne. Ništa više uspeha nisu imali ni oni koji su pokušali lečiti mušku homoseksualnost muškim polnim hormonima tj. uštrcavanjem testosterona. Nakon takve "terapije" se pokazalo da se pacijentima pojačao polni nagon-ali prema muškarcima Bancroft, (1983).

Mnogi autori se slažu da je homoseksualnost veoma kompleksna pojava koja je determinisana mnogim variablama i uticajima. Psihoanalitičari, vide u homoseksualnosti patološko stanje ili perverziju. Oni tvrde da abnormalno rešavanje konflikta falusne faze vodi ka identifikaciji sa ženama i muškoj homoseksualnosti. Seksualnom željom za istim polom prigušuje se želja za incestom i smiruje strah od kastracije. Za takve muškarce žene predstavljaju smrtnu opasnost i često mu ulivaju osećanje odvratnosti i ga|enja. Prema Freudu je preterana vezanost za majku odgovorna za nastanak homoseksualnosti kod muškaraca a majka se optužuje i onda kada je suviše hladna i stroga, jer time navodno ne odbija samo svoje dete od sebe već od čitavog ženskog roda.

Potrebno je naglasiti da u novije vreme istraživanja pokazuju suprotno, tj. da otac ima presudnu ulogu u razvoju heteroseksualnog ponašanja i da homoseksualnost nije prouzrokovana nenormalnom vezanošću sinova za majke, već da prejaka vezanost za majke nastaje zbog odsustva kontakta, neostvarene bliskosti i poverenja u očeve. Interesantno je napomenuti da se iz istih istraživanja moglo zaključiti da učestalost orgazma i frigidnost kod žena takodje korelira sa njihovim pozitivnim ili negativnim odnosom prema ocu, a da ne postoji nikakva korelacija sa takvim odnosom prema majci Bene (1965), Fisher (1973)

Za Adlera je homoseksualnost posledica emocionalne nezrelosti i neurotičnosti. Prema njemu sklonost ka vlastitom polu je izraz nedostatka samopouzdanja i produbljenog psihičkog odstojanja od suprotnog pola. Homoseksualnost kod muškaraca je izraz želje da se oslobode osećaja manje vrednosti u odnosu na žene koje doživljavaju kao superiornija bića Adler (1958).

Fromm homoseksualnost dovodi u vezu sa spolnim ulogama i sadomazohističkim karakterom koji se formira u autoritarnoj, patrijarhalnoj porodici. Kako je žena u patrijarhalnom društvu po pravilu slabija i manje vredna, a sadista automatski mrzi i prezire slaboga kao takovog, time njegov stav prema ženi dobiva neprijateljsku i surovu notu. Pored toga, zbog različite socijalizacije, žena za muškarca predstavlja stran, tudj i nepoznat svet, koji kod njega izaziva stalnu strepnju. Zahvaljujući upravo tom strahu i nepoverenju prema ženama, često nastaju nežne ljubavne veze izmedju slabih i jačih muškaraca, čije su bazične strukture ličnosti slične Fromm (198O).

Poznato je da je naša dominantna kultura bazirana na heteroseksualnim odnosima i na porodici kao osnovnoj čeliji društva i da mnogi homoseksualci internaliziraju postojeći patrijarhalni sistem moralnih vrednosti. Kako su zbog neprijateljski raspoloženog okruženja prisiljeni da vode dvostruki život, da se stalno kriju i stide zbog svoje seksualne orjentacije, često se kod njih javlja gubitak samopoštovanja, osećanje krivice i depesija. Mnogi se odlučuju na lečenje ili pokušavaju samoubistvo. Ovi pokušaji se dešavaju uglavnom u najkritičniem periodu izme|u 16 -18 god. i procenat pokušaja je dvostruko veći nego kod adolescenata heteroseksualaca istog uzrasta Polak (1987), Košiček (1986).

Pogrešno je mišljenje da je homoseksualnost "porok" civilizovanih naroda, naročito onih koji su dostigli visok stepen materijalnog i duhovnog razvoja. Evropljani koji su stigli u Sjevernu Ameriku u 17 st. govore o homoseksualnosti tamošnjih uro|enika. Antropološka i etnološka ispitivanja pokazuju da od 78 ispitivanih društava u 49 se je homoseksualnost tolerisala Ford & Beach's (1952). Ona je naročito za vreme perioda gladi i nerodnih godina služila kao neka vrsta prirodne kontracepcije ili kontrole reprodukcije stanovništva. Interesantno je da su plemena Maja tako|e sprečavale heteroseksualne odnose i podržavale homoseksualne odnose me|u mladićima ukoliko ovi nisu bili spremni da se žene i na taj način su ih sprečavali da jure za udatim ženama, ili da se upuštaju u seksualne odnose sa devicama Košiček (1986).

Homoseksualnost se spominje i u starom Egiptu gde su egipatski faraoni stupali u ljubavne odnose sa istim polom. U tu svrhu su redovno koristili mlade i zgodne robove. Heleni ili-kako su ih Rimljani zvali-Grci tako|e su poznati po tome što su bili skloni homoseksualnim odnosima koji su se smatrali normalnom pojavom. Mnoge istaknute ličnosti helenske civilizacije bili su homoseksualci ili biseksualci, efeboli, uključujući tu i tri najpoznatija filozofa: Sokrata, Platona i Aristotela. Oni su ispoljavali prezir prema ženama koje su im samo služile za reprodukciju. Za njih je heteroseksualna ljubav bila svojstvena "nižim ljudima" i jedina prava ljubav dostojna poštovanja bila je istopolna ljubav. Polnoj ljubavnoj vezi mladića i zrelog muškarca pripisivala se velika odgojna moć i za mladog Helena bila je velika čast ukoliko bi ga neki ugledni gradjanin izabrao za ljubavnika. Sveti Pavao, jedan od osnivača hrišćanstva, kao i mnogi drugi, govori o tome da su i Rimljani u njegovo doba bili veoma skloni polnim odnosima sa istim polom (Tannahill, l981 i Košiček, 1986).

Platon je smatrao da su polno-ljubavni odnosi medju muškarcima bili su ne samo izvor uživanja, već i sredstvo osećajnog povezivanja, produbljivanja prijateljstva i da predstavljaju temelj za izgradnju društvene i ratničke solidarnosti medju muškarcima. Smatralo se da je vojnim uspesima najviše pridonosilo to što su se u njihovim borbenim redovima često borila, rame uz rame, dva prijatelja koje je povezivala polna ljubav. Pre bitke su se prinosile žrtve bogu ljubavi Erosu i verovalo se da će im ljubav, koja povezuje ratne drugove, spasiti glave i doneti pobedu. Osnivale su se "svete čete" ratnika ljubavnika, koji su se zaklinjali na ljubavnu odanost. Platon je smatrao da je za ishod bitke bilo od neprocenjive važnosti slati ljubavnike da ratuju zajedno, jer su tada bili u situaciji da se jedan pred drugim pokažu i da jedan drugog zaštite i inspirišu kako na junačka dela tako i na požrtvovnost. "Kada bi se ljubavnici borili jedan pored drugog, pobedili bi čitav svet," kaže Platon (Tannahill, l981 i Košiček, 1986).

Mnogi poznati državnici, kao i slavne voskovodje iz antičkg perioda tak|e su bili homoseksualci, uključujući i samog Filipa II i Aleksandra Makedonskog. Od istaknutih Rimljana, po Plutarhu, mogle bi se nabrojiti ličnosti mnogih poznatih rimskih državnika i voskovodja sa podvojenom polnošću, poput G. Marija, diktatora Tiberija, L. K. Sule, Nerona, Pompeja, zatim M. Antonija, J. Cezara i druge.

Kasnije je po tome bio poznat E. Savojski, višekratni pobednik nad Turcima, zatim Pruski Kralj Friedrih II Veliki, te Robespiere i dr. Košiček (1986). Morus u "Historiji seksualnosti" iznosi podatke o nemačkom kralju Vilhemu II, koji je u seksualnom pogledu bio normalan, kako je na svom dvoru ispoljavao specijalno poštovanje prema svojim ratnim herojima, "plemenitim urningsima", kako su tada zvali homoseksualce. On dalje nabraja brojne slične primere francuskih i engleskih diplomata i generala koji su bili homoseksualci i imali veliko uvažavanje i poverenje vlade i plemića, budući da su čuvali njihove interese.

Morus dalje iznosi iznosi i slućaj Oskara Wilda, koji je uprkos tome, što je za života uživao veliki literaturni ugled, bio zbog "protivprirodnog razvrata" osudjen na dve godine zatvora, uz zabranu izdavanja svih njegovih knjiga. On smatra, da je Wild bio žrtva svoje velike popularnosti medju omladinom i širenja pacifističkih ideja. Wildov nauk o uživanju u "lepoti i trenucima strasti" prema mnogima vodi ka razmaženosti i dekadenciji, a ljudi takve vrste su loši rodoljubi i mlitavi pacifisti. Interesantno je da je u to isto vreme ministar Rhodes, koji je radio na tome da sva Južna Afrika bude britanska bio homoseksualac i da je otvoreno, bez ikakvog straha, tvrdio kako njegova ljubav koju oseća prema muškarcima nije ni malo umanjila njegovu muškost, patriotizam ili ratobornost Morus (1967).

Malo je poznato široj javnosti da je Hitler u početku imao veoma tolerantan stav prema homoseksualcima koji nisu krili svoje sklonosti ali su se u velikom broju priključivali najagresivnijoj grupi Hitlerovih pretorijanaca: Jurišnim odredima. Neke nacističke starešine, koji su inače odobravali pokolje koje je izvršila ta hitlerovska soldateska, ipak su se pobunili zbog njihove seksualne izopačenosti. Hitler, koji je inače bio heteroseksualac smirivao ih je preporučaujući im da ne osu|uju prestrogo seksualno ponašanje onih koji se bore za uspeh nacističkog pokreta. Kasnije kada mu je učvrstio svoju vlast i kada mu više nisu bili potrebni, vo|e jurišnih četa, homoseksualce Hitlerovi egzekutori na drastičan način likvidiraju. Načelnik Hitlerovog ureda za štampu govori o seksualnoj nastranosti jurišnih trupa i iznosi podatke o tome kako je na jeziv, ali pravičan način njihov šef likvidiran u krevetu sa svojim ljubavnikom. Posle pokolja jurišnih odreda počinje lov na sve homoseksualce i 175 član njemačkog kaznenog zakona predvi|a smrtnu kaznu za protivprirodne odnose me|u muškarcima (odnosi me|u ženama bili su izuzeti od kazne). Nacisti su kasnije internirali hiljade najčešće miroljubljivih homoseksualaca koji su zajedno sa Jevrejima slati u gasne komore. Mnogi nisu skrivali iznena|enje što ih osu|uju oni koje su obožavali. L. Viglianedi- Roca - M. Di Pietro (1968). Najinteresantnije je to da se o tome danas retko govori, da je posle rata malo tko osu|ivao ili tragao za tim žrtvama i da rose zvezda (simbol ženskosti), kojom su bili označeni kao da još uvek izaziva podsmeh i kaže da toga i nisu bili vredni.

U skladu sa ovim nalazima je engleski zakon iz 1885. godine, prema kojem se neupadljivom homoseksualcu nije pripisivala teška kazna, doklegod se suzdržavao da se ponaša kao žena ili da se pojavljuje u ženskim haljinama, policija je bila sklona da ga ostavi na miru. Neprijateljstvo okoline i danas je retko usmereno na homoseksualca muškog izgleda i ponašanja dok ženstvenog homoseksualca, koji svojim izgledom i ponašanjem bruka i degradira čitav muški rod, sredina uglavnom ismejava ili proglašava za mentalno bolesnu osobu.

^ini se da u poslednje vreme, verovatno zbog poniženja kojima su izloženi feminizirani homoseksualci, u cilju afirmacije i društvenog prihvatanja, dolazi do redefinicije njihovog homoseksualnog identiteta, tako da se danas sve više pojavljuje "mačo" tip (kratka kosa, mišičavo telo) "super-muževan" homoseksualno orijentisan muškarac. Može se pretpostaviti da bi moglo doći do ublažavanja takove naglašene potrebe ukoliko bi društvo postalo tolerantnije prema homoseksualnosti.

Muški imidž, koji ne prihvataju autoritarna društva, za razliku od "mačo" imidža, poseduje feminine osobine. Dugonogi putnik, koji odbija da ide u rat, koji širi doktrinu nenasilja, koji nije podložan laktašenju, nosi pečat senzibilnosti i nežnosti, želi da primi i daje ljubav, teži trajnoj dobroti, osetljiv je, može plakati i izražavati saosećajnost. Današnja nova moda u muškom oblačenju i ponašanju, farbana kosa, šarene i široke bluze i pantalone, ukrasni detalji mogli bi se protumačiti kao nesvestan bunt protiv tradicionalne, represivne muške ratničke uloge. Može se pretpostaviti da specifična socijalizacija muškaraca ima za jedan od ciljeva formiranje militarističkog duha i sprečavanje humanog ponašanja za vreme ratovanja. Očigledno je da je najveća i najuspešnija manipulacija sa muškarcima i njihovim polnim ulogama postignuta kroz veličanje maskulinih osobina, koje u velikoj meri koreliraju sa kultom ratništva. Kult muškosti i muških osobina, kao što su fizička snaga, hrabrost, borbenost, uspešnost, agresivnost, dobro podnošenje fizičkog i psihičkog bola kao i prevazilaženje svakog oblika straha, na jednostavan i neposredan način koreliraju sa dominacijom, moći i militarističkom orijentacijom saglasno sa potrebama društva.

Poznato je da se homoseksualcima pripisuje feminin izgled, feminino ponašanje kao i stereotipne ženske crte ličnosti. Interesantno je da H. Markuze i R. Garody govore o feminitetu kao specifičnom senzibilitetu, koji se protivi bezosećajnosti i dehumanizovanim oblicima društvenog ponašanja. Ovi autori čak smatraju da je potrebno društveno afirmisati pozitivne feminine vrednosti, koje su u patrijarhalnoj civilizaciji bile potisnute. To su pre svega nenasilje, altruizam, osetljivost i nežnost i da je neophodno te kvalitete razvijati i kod muškaraca, da bi se zakoračilo u jednu humaniju budućnost H. Markuze (1978) i R. Garody (1981). Kao paralela ovom opisu, interesantna je jedna "muška" izjava Senatora države Oregon iz 1866 godine, a koja predstavlja i tipično mišljenje mnogih savremenih ljudi: "Kada žene zavole raspusnost vojničkog logora, dim, tutanj i krv bitke, više no što vole toplinu i nežnost svog doma i porodice, tada će biti čas da se govori o ravnopravnosti medju polovima i o tome da žene postanu glasači" (Tannahill, 1980). U tom smislu je potrebno istaći da feminini muškarci koji nisu sposobni za neku okrutnu borbu, rat ili lov su izloženi ne samo preziru okoline već i strašnim mukama kada su prisiljeni da se bore i kada moraju da ubijaju ljude ili životinje.

Nekoliko istraživanja o psihologiji muškaraca tako|e potvr|uju da postoji opšta nespremnost društva da prihvati osetljive, nežne, emotivne, senzitivne, saosećajne, plašljive kao i neuspešne i neagresivne muškarce (Pleck i Sawer, 1974, David i Braunon, 1976).Muškarac koji je nesposoban da ispoljava grubost i okrutnost u životu, da učestvuje u ratu i njegovim strahotama mora da suzbija emocije nežnosti i saosećanja jer posedovanje altruističkih crta ličnosti muškarci vide kao znake slabosti. Ismejavanje fizički i psihički nežnog i osetljivog muškarca, u osnovi ima cilj da od muškarca napravi efikasne mašine, kako za rat, tako i za rad. Može se pretpostaviti da je društvo oduvek bilo zainteresovano da suzbija razvoj femininih osobina kod muškaraca, jer upravo takve osobine bi mogle da inhibiraju ili u najmanju ruku redukuju njihov interes za ratne aktivnosti.

Iz navedenih podataka može se zaključiti da je za homoseksualce u svim društvima u kojima hrabro obavljaju svoje tradicionalne muške, posebno ratničke uloge, osuda ne samo blaža, već potpuno izostaje. Pretpostavljamo da se muška homoseksualnost nikada nije ni proganjala zbog verovanja u njenu patologiju, već zbog njenog povezivanja sa tradicionalnim "femininim" osobinama, kao što su empatija, nenasilje, pacifizam, altruizam i sl., a koje su se inače istorijski tretirale kao manje vredne i kao takve nužno potiskivale kod muškaraca, nosioca svih glavnih društvenih zbivanja. Sigurno nije slučajna činjenica što se u mnogim zemljama širom sveta homoseksualci još uvek osloba|aju vojne obaveze, iako se prema brojnim ispitivanjima homoseksualnost ne može povezati sa ispoljavanjem bilo kakvih oblika patološkog i poremećenog ponašanja.

Adler, A., (19058), "Poznavanje čoveka - Osnovi individualne psihologije", Kosmos, Beograd.

Bakan, D. (1966). ‘The Duality of Human Existence’, Rand McNally, Chicago, Ill.

Bancroft, J, (1983),'Human Sexuality and its Problems', Churchill Livingstone, NewYork.

Bene, E. (1965). 'On the Genesis of Female Homosexuality', British Journal of Psychiatry, 3, 803-813.

Broverman, I.K., Vogel, S.R., Broverman, D.M. Clarkson, F.E., i Rosenkrantz, P.S. (1972). ‘Sex-Role Stereotypes, A Current Appraisal’, Journal of Social Issues, 28, 5978.

Chesler, P. (1972). 'Women and Madness', Doubleady, Garden City, N.Y.

.

Costrich, N., Feinstein, J., Kidder, L., Maracek, J., i Pascale, L., (1975). 'When Stereotypes Hurt: Three Studies of Penalties for Sex-Role Reversals', Journal of Experimental Social Psychology, 11, 520-530.

David, D. i Brennon, R. (1976). 'The Forty-nine Percent Majority: The Male Sex Role', Addison-Wesley, Reading, Mass.

Fisher, S.F., (1973), "The Female Orgasm: Psychology, Physiology, Fantasy", Basic Books, Inc., New York.

Ford C. S., Beach F.A., (1952), 'Patterns of Sexual Behavior", E & Spottisrewoode, London.

From, E., (1980)," Autoritet i porodica", Naprijed, Zagreb.

Garody, R., (1981), "Pour l'avenement de la femme", Albin Michel, Paris.

Goodenough, E.W., (1957),'Interest in Persons as an Aspect of Sex Differences in the Early Years', Genetic Psychology Monographs, 55, 287-323.

Hetherington E.M., i Parke R.D., (1986), ‘Child Psychology’, McGraw-Hill, International Editions, New York.

Hoyenga, K.B., i Hoyenga, K.T., (1979), "The Question of Sex Differences", Little, Brown and Company, Boston.

Hutt, C., (1978), "Sex-Role Differenciation in Social Development", u knjizi H. McGurk (ed) "Issues in Chilhood Social Development", London, Methuen,

str.171-202.

Jung, C.G. (1953). 'Anima and Animus', u knizi 'Two Essays on Analytical Psychology: Collected Works of C.G. Jung', Vol. 7, Bollinger Foundation,

str. 186-209.

Kandido-Jakšić M. (l985). 'Androginost i mentalno zdravlje', Psihologija, l8, (No. 3-4, 56-73).

Košiček, M., (1986), "U okviru vlastitog spola", Mladost, Zagreb.

Maccoby, E.E., i Jacklin C.N. (1974). 'The Psychology of Sex Differences', Stanford Univ.Press, Stanford, California.

Marcuse, H. 'Merila vremena", (1978), Grafos, Beograd.

Money, J., (1974), "Prenatal Hormones and Postnatal Socialization in Gender Identity Differentiation", u knjizi J.K. Cole i R. Dienstbier (editori), "Nebraska Symposium n Motivation 1973", University of Nebraska Press, Lincoln.

Morus, R. L., (1967), 'Historija seksualnosti', Naprijed, Zagreb.

Pleck, J. H. i Sawyer, J., (1974). 'Man and Masculinity', Prentice-Hall, Englewood Cliffs, N.Y.

Polak, M., (1987), "Muška homoseksualnost ili: sreća u getu?", Potkulture, Istraživačko izdavački centar SSO Srbije.

Rohner, R.P. (1976). 'Sex Differences in Aggression: Phylogenetic and Enculturation Perspectives', Ethos, 4, 57-72; Rosaldo, M.Z. (1974). ‘Woman, Culture and Society: A Theoretical Overview’, u knjizi ‘Woman, Culture and Society’, M.Z. Rosaldo, M.Z., i Lamphere, L., Eds., Stanford Univ.Press, Palo Alto, California.

Rose, Y.J. (1975). 'Defining Assertive, Subassertive and Aggressive Behavior as a Function of Loudness, Latency, Content, Sex, Gestures, and Inflection', Ph.D. thesis, Fordham University.

Rutter, M. (1971). 'Infantile Autism: Concepts, Characteristics and Treatment', Churchill Livingstone, London.

Rutter, M., Fizard, J., Yule, W., Graham, P., i Whitmore, K. (1976). 'Research Report:

Isle of Wight Studies, 1964-1974’, Psychological Medicine, 6, 313-352.

Seavey, L.A., Katz, P.A., i Zalk, S.R. (1975), 'Baby X: The Effect of Gender Labels on Adult Responses to Infants'. Sex Roles, 1, 103-109.

Unger, R.K. (1979). 'Female and Male, Psychological Perspectives', Harper and Row, New York.

Viglianedi-Roca,L.-Di Pietro, M.(1968) "Homoseksualnost", Epoha-Prosvjeta, Zagreb

Whiting, B., i Edwards, C. P. (1973). ‘A Cross-Cultural Analysis of Sex Differences in

the Behavior of Children Aged Three Through Eleven’, The Journal of Social Psychology, 81, 177-188.Withing, B.B.,

Zeldow, P.B. (1976). 'Effects of Nonpathological Sex Role Stereotypes on Student Evaluations of Psychiatric Patients', Journal of Consulting and Clinical Psychology, 44, 304-315.

Zill, N. (1985). 'Happy, Healthy and Insecure: A Portrait of Middle Childhood in the United States', Cambridge University Press, New York.

Tannahill, R., (1981), "^ovek i seks", zajedničko izdanje, 'Jugoslavija', Izdavačka delatnost, 'Prosveta', Beograd.

Tavris, C., & Offir, C., (1987), 'Najduži rat, Pogledi na razlike medju spolovima' (The Longest War, a View upon Differences Between Sexes), u knjizi 'Psihologija ljubavi' III ('Psychology of Love'), Prosvjeta, Zagreb.

Prejudices and hostility towards homosexuality could be seen as a certain expression of the power relations or as an instrument of male sexual oppression. This paper analysis the traditional attitudes towards homosexuality throughout history and wish to show how a cultorological expression of negative attitudes to homosexuality is directly in the service of socio political manipulation. One can suppose that male homosexuality has never been condemned because it is believed be pathological, but because it is connected with traditional "feminine" characteristics as non violence, pacifism, altruism and similar and which vere historically treated as having less value and such surprised in man, the beares of all main social evens. Prejudices and hostility towards homosexuality could be seen as a certain expression of the power relations or as an instrument of oppression.