Rođena kao Evelyn Gentry u North Platteu, država Nebraska, preselila se sa porodicom u Kolorado, gde je studirala na "University of Colorado". Doktorirala je na Johns Hopkins univerzitetu 1932. godine, u vreme kada su žene bile retkost u doktorskim programima. Predavala je na Maryland College for Women i Whittier College-u, odakle je otpuštena jer je bila "suviše liberalna". Univerzitet Kalifornija (University of California) u Los Angelesu ju je 1939. godine angažovao kao saradnika za istraživanja u oblastima eksperimentalne i fiziološke psihologije. Ostala je na tom univerzitetu do 1970. godine. U Los Angelesu udala se za svog drugog muža, Edwarda Hookera. Nakon što se penzionisala 1970. godine, angažovala se u privatnoj kliničkoj praksi u Santa Monici. Umrla je u Los Angelesu.

Rana istraživanja Hookerove bila su usmerena na neurotično ponašanje kod pacova. Tokom Drugog svetskog rata, jedan od njenih studenata, Sam Fromm, upoznao ju je sa svojim ljubavnikom, grupom svojih prijatelja i homoseksualnom supkulturom. Frommovu grupu prijatelja su činili profesori, pisci, glumci, inženjeri, službenici, mornari i prodavci. Hookerova je bila fascinirana raznolikošću grupe ljudi koji su "vodili relativno stabilne, profesionalno uspešne živote". Fromm je, nakon puta u San Francisko sa svojim ljubavnikom, Hookerovom i njenim mužem, podstakao Hookerovu da proučava homoseksualce: "Vaša je naučna obaveza da proučavate ljude poput nas, homoseksualce koji funkcionišu sasvim dobro i ne posećuju psihijatre". Hookerova je najpre nerado prihvatila da radi istraživanje na tu temu, jer bi to podrazumevalo naučnu procenu ljudi koje je znala i poštovala kao prijatelje, ali je na kraju popustila na Frommovo insistiranje.

Godine 1954.  Hookerova je dobila odobrenje Nacionalnog instituta za mentalno zdravlje (National Institute for Mental Health) da proučava homoseksualnost. Hookerova je napravila svoj uzorak homoseksualaca od članova Mattachine Society i One, Inc. (dva homofilna udruženja iz Los Angelesa, posvećena, prema rečima Hookerove, "razvoju homoseksualne etike u cilju bolje integracije homoseksualaca u društvo") i od prijatelja članova ovih organizacija. Grupa heteroseksualaca koja je služila za poređenje je skupljena iz raznih lokalnih organizacija sa područja Los Angelesa. Sastav uzorka homoseksualaca bio je preloman, po tome što je izuzimao one pojedince koji su, gotovo isključivo, činili uzorke u prethodnim istraživanjima koja su se ticala homoseksualnosti: one koji su tražili terapeutsku pomoć ili pomoć u institucijama za mentalno zdravlje, one u kasarnama za kažnjenike, ili one koji su utamničeni. Pojedinci iz ovih patoloških i/ili kriminalno devijantnih grupa su bili popularni kao uzorak jer su bili lako dostupni psiholozima i drugim istraživačima, ali pošto je Hookerova imala prijatelje koji su bili homoseksualci i temi je pristupala bez predrasuda, ona je mogla da napravi takav uzorak kome drugi istraživači nikada nisu imali pristup.

Hookerova je elimisala one ispitanike koji su trenutno bili uključeni u terapiju ili one kod kojih su bili jasni psihološki problemi a ograničila svoj uzorak na one koji su se mogli definisati kao "isključivo" homoseksualci ili heteroseksualci. Njen konačan uzorak se sastojao od trideset homoseksualnih muškaraca i trideset heteroseksualnih muškaraca. Svaki homoseksualac je odgovarao heteroseksualcu u odnosu na tri kriterijuma: godine, obrazovni status i koeficijent inteligencije. Hookerova je primenila tri standardna testa ličnosti na šezdeset ispitanika, uključujuči i primenu Rorschachovog (Roršahovog) testa (1) (koji je se uopšteno smatrao kao korisno sredstvo za procenu strukture ličnosti i koji je korišćen od mnogih kliničara za dijagnostikovanje homoseksualnosti), a vodila je sa njima i detaljne intervjue o životnoj istoriji.

Hookerova je sabrala rezultate sa testova ličnosti i potom napravila profile svakog od ispitanika, izostavljajući sve indikatore koji se mogu odnositi na seksualnu orijentaciju. Potom je ove profile dala trojici kliničkih psihologa, kojima je rečeno da procene opštu strukturu i prilagođenost ličnosti svakog od ispitanika pojedinačno (dve trećine obe grupe su rangirane sa prosečnom ili iznad prosečnom prilagođenošću). Proceniteljima je potom dato trideset profila i zamoljeni su da raspoznaju koji od njih pripadaju homoseksualcima. Rezultati su bili iznenađujući i odbacili su ideju da je homoseksualnost suštinski i manifestno patološki fenomen, pošto procenitelji nisu bili u stanju da raspoznaju homoseksualce od heteroseksualaca, sem pukom slučajnošću. Imajući u vidu ove rezultate, Hookerova je provizorno zaključila da homoseksualnost kao klinički entitet ne postoji, nego da ima onoliko raznolikih formi koliko i heteroseksualnost, da homoseksualnost može biti odstupanje u seksualnom modelu unutar područja normalnosti, psihološki, i da je uloga određenog oblika seksualne želje i izraza u strukturi ličnosti i razvoju manje važna nego što se često pretpostavlja.

Nalazi Hookerove su bili toliko izazovni za "široko rasprostranjena i emocionalno obojena uverenja" da ju je urednik Časopisa za projektivne tehnike (Journal of Project­ive Techniques) naterao da publikuje njene preliminarne nalaze između 1957. i 1959. godine. Njihova publikacija je dovela u pitanje opšte prihvaćeno mišljenje da je homoseksualnost lako identifikovati i da su homoseksualci emotivno i socijalno loše prilagođeni. Ona je demonstrirala da se postojeće verovanje da je homoseksualnost, sama po sebi, bolest, prosto ne može podržati dokazima.

Hookerova je nastavila da sprovodi istraživanje na homoseksualnoj zajednici, publikujući različite članke tokom šezdesetih godina. Ona je istraživala ulogu koju "institucije", poput gej barova, igraju u pružanju različitih sredstava podrške gej zajednici. Ove etnografske studije pokazuju da je Hookerova shvatila da je važno ne samo proučavati psihologiju homoseksualnosti nego i razumeti kako životno iskustvo homoseksualaca utiče na psihologiju. U njenom poslednjem članku, "Razmatranja četrdesetogodišnjeg istraživanja: Naučni pogled na homoseksualnost" ("Reflections of a 40-Year Exploration: A Scientific View on Homosexuality"), ona kaže "bilo je veoma važno znati i razumeti sve što sam mogla o gej socijalnom miljeu kojeg su oni sami kreirali".

Pohod Hookerove na polje etnografskog istraživanja nije bio uobičajen za psihologe, kao što to nije bio i  način na koji  je ona, u svom istraživanju, pomutila veštačku granicu između ispitanika i istraživača, uspostavljajući odnos poverenja sa njenim homoseksualnim ispitanicima.

Hookerova je takođe osećala potrebu da uzvrati onima koje je istraživala. Održala je govor članovima Mattachine Society, koji je objavljen u njihovom biltenu, prisustvovala sastancima i dobila počast od ovog udruženja, mada njene lične veze nikada nisu "nategle" njeno istraživanje.

Godine 1967. Hookerova je postavljena da vodi Grupu za homoseksualnost Nacionalnog instituta za mentalno zdravlje, gde je njena dvostruka uloga, kao istraživačice i kao zastupnice, došla do izražaja. Njihov finalni izveštaj, objavljen 1969. godine, bio je oštro kritičan po pitanju terapeutskih "lečenja" homoseksualnosti i stavio je veliki akcenat na olakšanje i eliminisanje društvene diskriminacije kroz implementaciju modernih kaznenih zakona, uključujući ukidanje zakona o sodomiji, na bolju javnu edukaciju o homoseksualnosti, i osnivanje Nacionalnog instituta sa mentalno zdravlje kao centra za proučavanje seksualnosti. Preporuke grupe (Task Force) Hookerove nikada nisu sprovedene, ali je njen rad najzad igrao značajnu ulogu u brisanju homoseksualnosti sa liste psihičkih poremećaja 1973. godine od strane Američke psihijatrijske asocijacije (American Psychiatric Association).

Rad Hookerove je bio važan za menjanje naučnih i društvenih stavova i bio izuzetno poštovan na ličnom nivou, od strane gej muškaraca i lezbejki. Dokumentarni film, "Changing our Minds: The Story of Evelyn Hooker" , mapira njeno istraživanje i uticaj.

Napomene:

• Roršahov test - najpoznatija psihološka projektivna tehnika. Koristi se za dijagnosticiranje dubinskih delova i sklopa ličnosti i to pomoću mrlja mastila. (Prim.prev.)
• Intervju - najvažnija tehnika prikupljanja podataka o ličnosti, nezamenljiv u dijagnostičkom radu. (Prim.prev.)
• Projektivne tehnike - psihološke tehnike za razotkrivanje dubinskih delova ličnosti. (Prim.prev.)

Bibliografija:

• Evelyn Hooker, The adjustment of the male overt homosexual, in: Journal of Projective Techniques, vol. 21 (1957), pp. 18-31.
• Evelyn Hooker, Reflections of a 40-Year Ex­ploration: A Scientific View of Homosexuality, American Psychologist, vol. 48, no. 4 (1993), pp. 450-4;
• Edwin Schneidman, `Evelyn Hooker', American Psychologist, vol. 53, no. 4 (1998), pp. 480-1;
• Judd Marmor, `Evelyn Hooker', Arch­ives of Sexual Behavior, vol. 26 (Oct. 1997), pp. 577-8;
• Paul Chance, `Tolerance is Condescend­ing: Facts that Liberated the Gay Community', Psychology Today (Dec. 1975), pp. 52-4.
• THE GAY LIBERATION MOVEMENT DURING THE 1950s
• Potpunija bibliografija

Trent Newmeyer

Prevod: Simor

Na našem sajtu: Psihologija, psihijatrija i homoseksualnost