Za većinu gay verujućih ljudi i gay populaciju uopšte, Boswell je izbio na scenu 1980. god. njegovim monumentalnim delom: Hrišćanstvo, društvena tolerancija i homoseksualnost (Christianity, Socialy Tolerance, and Homosexuality: Gay People in Western Europe from the Beginning of the Christian Era to the Fourteenth Century). Knjiga i autor uneli su nov život i nov ponos onim gay muškarcima i ženama koji su se deklarisali kao hrišćani. Mnogi savremeni hrišćani osudjuju i odbacuju gay ljude koji se identifikuju kao vernici dok mnogi gay ljudi osudjuju i odbacuju one hrišćane koji su ujedno i homoseksualci. Poput mnogih gay vernika, Boswell je bio sam odani katolik (konvertirao je kao tinejdzer). Njegova knjiga, medjutim, nije ostala bez kritičara, neki od njih su smatrali da je naglašavanjem tolerantnosti rane Crkve u odnosu na homoseksualnost nju štedeo od optužbi zbog njenih stavova protiv homoseksualaca i nasilja koje je usledjivalo kao i zbog njenog podjednako podmuklog zaveštanja emocionalnog terora ( i još uvek povremeno fizičkog). Boswellovo drugo veliko delo bilo je Same-Sex Unions in Premodern Europe, objavljeno 1994. god. U kritičkim prikazima koji su se širom pojavljivali, istoričari i teolozi, kao i gay kritičari sporili su njegove naučne tvrdnje da su vršeni u pravoslavnoj crkvi istopolni, slični venčanju religiozni obredi izmedju VIII i XVI veka. Dovodili su u pitanje njegovu metodologiju, njegove prevode sa originalnih jezika i njegova tumačenja. Mnogi su smatrali da je on imao svoje lične razloge za takva tumačenja i da je krivio činjenice.

Rodjen u Bostonu, Massachusetts, 1947 god. Boswell je doktorirao na Harvardu a god. 1975 postao je redovni profesor (i konačno dekan) na Yale univerzitetu. Možda je ironično, ali je članak nakon njegove smrti u New Republicu, o njemu doneo najbolje sažeti prikaz. Boswellov student Jacob Weisberg, napisao je: "Mada je Boswell napisao nekoliko sjajnih knjiga, njegovo javno priznanje se temelji na kotraverzi oko njegove poslednje knjige: Same-Sex Unions in premodern Europe... Njena naučnost je pedanta, onakav kakav je Boswell uvek bio, ali tako zapaljivo... Karakteristično je za Boswellovu agrumentativnu briljantnost da je tražio za homoseksualce toleranciju ne optužujući Crkvu za njen dugotrajan progon njih, nego iznoseći da ih je Crkva nekad prihvatala. Vremenom, ova će se knjiga pokazati od ogromnog uticaja". Profesor John Boswell je umro od AIDS-a.

Lee Arnold

Literatura: 'Rites: A Yale Historian Sets Off an Uproar by claiming Catholicism Once Blessed Same-sex Marriages', People Weekly, vol. 41, br. 24 (1994), str. 57; Jacob Weisberg, Dirty Books, The New Republic, vol. 212, br. 3 (1995), str. 46.

Izvor: Who's Who in Conterporary Gay and Lesbian History, Izd. Robert Aldrich and Garry Wotherspoon, London & New York, 2001, str. 48-49.

Prevod: S/Z

Bratotvorenje (Adelphopoiêsis)

Bratotvorenje je liturgijski obred koji ima svoje poreklo u ranoj crkvi grčkog govornog područja. U slovenskim crkvama obred se naziva(o) bratotvorenie. Pod ovim obredom podrazumeva se čin uspostavljanja posebnog srodstva medju onim licima koja su mu pristupila. Neki naučnici su tvrdili da se obred razvio kao adaptacija pre-hrišćanskih formi ne biološkog srodstva, poput bratstva po oružju. Hrišćanski obred je svakako služio povremeno da zapečati mir medju zaraćenim stranama ili da ojača društvene veze izvan familijarnih okvira. Drugi pak naučnici vide ovaj obrad kao produžetak izvesnih vrsta usvajanja koje se praktikovalo u Rimskom carstvu iz dinastičkih ili ekonomskih razloga. Hrišćanski obred, medjutim, nije podrazumevao pravne konsekvence, recimo, za nasledje. Možda je zaista u većini slučajeva obred služio kao javno ozakonjenje nekih naročitih osećanja (special affection) medju dvojicom hrišćana. John Boswell je smatrao da je obred bratotvorenja služio u nekim slučajevima kao crkveno odobreno gay/lezbejsko venčanje. Dokazujući kako sadržajem obreda tako i istorijskim izveštajima o istopolnim parovima koji su se ovim obredom spajali, Boswell je držao da obični hrišćani ne bi bili ponekad u stanju da razlikuju čin obreda bratotvorenja od standardnog hrišćanskog obreda venčanja. Njegove reinterpretacije nisu opšte prihvaćene.

Mark D. Jordan

Literatura: Boswell John, Same-Sex Unions in Premodern Europe, New York: Villard Books, 1994.

Izvor: Gay Histories and Cultures: An Encyclopedia, izd. George E. Haggerty, New York & London, 2000, str. 12.

Prevod: Nicodemus