U uvodu Rousselle daje značenje reči porneia kao bilo kog vida manifestacije žudnje za drugim telom. Zanimanje za telo i seksualne odnose u poslednjim danima antike počivaju na društvenoj pozadini, koja je i predmet ove studije. Rousselle svoju pažnju fokusira na svakodnevno ponašanje u doba Rima.

Izvori za ovu studiju bili su spisi muškaraca, uključujući i pisma upućena ženama, kao i medicinski, pravni i filozofski radovi sa savetima i komentarima. Od žena nisu ostali nikakvi spisi, iako su one bile značajne u održanju korespondencije.

Prva tri poglavlja - Tela muškaraca, Tela žena i Tela dece prvenstveno su zasnovana na spisima antičkih lekara, Hipokrata, Galena, Rufa iz Efesa, Oribazija (ličnog lekara imperatora Julijana), kao i Rimljanina Sorana, čiji je traktat Ginekologija imao velik uticaj. Saveti i komentari ovih paganskih lekara pokrivaju mnoge teme: seksualni odnosi izmedu muškaraca i žena, pripadnika viših staleža u Rimu, uloga supruga, konkubina i robova, seksualni običaji, dijeta, vežba i masaža, priroda sperme, odabir partnera, ženske polne bolesti, grčki pogledi na seksualne odnose, začeće i trudnoću, rani brak (npr. udaja dvanaestogodišnjih devojčica u Grčkoj i Rimu), nega dece i uticaj babice. U svim ovim komentarima očita je dominacija muškog tela nad ženskim.

Serija tematskih poglavlja, baziranih na pravnim, verskim i filozofskim izvorima, prati: devičanstvo i histeriju, preljubu i nedozvoljenu ljubav, odvajanje, razvod i prostituciju; spas žrtvovanjem deteta i kastraciju; žensko devičanstvo i muško uzdržavanje od seksa. Na ove teme nema mnogo medicinskih tekstova, osim nekoliko upozorenja na seksualne ekscese, simptome histerije i načine njenog lečenja, kao i probleme vezane za uzdržavanje i devičanstvo.

U poslednjim poglavljima Snaga želje - od apstinencije do impotencije i Od devičanstva do frigidnosti, Rousselle prati ekspanziju asketskog pokreta u severnoj Africi, na Bliskom Istoku i u rimskoj Evropi. Goloruki, crkveni oci odlaze u pustinju da otkriju osamu i tišinu i da se bore protiv zlih misli i seksualne želje. Lišavali su se sna, udobnosti i hrane. Odolevali su iskušenjima koja su nastajala pri kontaktu sa ženama, mladim muškarcima, drugim monasima i potrebi za masturbacijom.

Tokom IV veka hiljade muškaraca, iz svih delova Egipta, pridružilo se prvim pustinjacima i molilo ih da ih povedu. Na ovaj način osnovani su prvi manastiri, sa zadatkom da kontrolišu, odupiru se i kanališu iskušenja tela. Ovaj hrišcanski pokret, potpomognut slobodom rimskih i egipatskih žena, kog je rimska aristokratija poštovala, raširio se mediteranskim svetom. Negujući apstinenciju i devičanstvo, čitave porodice su prihvatile asketski pristup životu, a podržavala ih je hrišćanska crkva.

Rousselle završava svoju studiju konstatacijom da onog trenutka kada bi monasi osetili želju, odmah bi je potiskivali, a potom negirali, istiskujuci jedno iskušenje za drugim. Ovo je stvorilo hijerarhiju vrednosti u hrišćanskoj crkvi, koja je favorizovala devičanstvo i čednost nasuprot izražavanju seksualne želje.

Thomas J. Whitby

Thomas J. Whitby & Suzanne G. Frayser, Studies in Human Sexuality, ibid., str. 657-658

Prevod: Minja