Termin homofobija odnosi se na ponašanje (strah i prezir) heteroseksualnih osoba, kada se nalaze u blizini homoseksualaca. Pod homofobijom se podrazumijeva i negativan stav samih homoseksualaca - prema sebi. Iako je ovaj termin nastao tek prije tridesetak godina, sa ovim problemima se homoseksualci sreću mnogo duže. Mišljenje koje imamo o homoseksualcima opterećeno je mnogim predrasudama. One su obojene izrazito negativnim emocijama, koje često mogu da dovedu i do akcija usmjerenih protiv homoseksualca. Istraživanja u SAD su pokazala da je 80 % homoseksualaca doživjelo verbalne pretnje, 44 % je bilo skoro napadnuto, dok je 17 % homoseksualaca preživjelo fizičke napade samo zbog svog seksualnog opredjeljenja. Iako se često želi prikazati da se homoseksualci na zapadu malo diskriminisan, rezultati ovog istraživanja pokazuju drugačije. Svakako trebamo imati na umu da je stanje bolje u odnosu na naše prostore, ali je daleko od zadovoljavajućeg. Još uvijek diskriminacija homoseksualca nailazi na mnogo manju osudu, nego diskriminacija crnca ili ženu,( što ne znači da treba više podržati maltretitiraje ove dvije grupe). Ovakva slika je karakteristična, ne samo kod nas, već i za zapadne zemlje sa većim stepenom razvoja ljudskih prava.

STEREOTIPI O HOMOSEKSUALCIMA
Većina ljudi homoseksualce opisuje kao feminizirane muškarce ili muškobanjaste žene, po profesiji su nejčešće baletani, modni kreatori, frizeri, dok se lezbejke se obično bave "muškim"poslovima - u policiji, vojsci... Homoseksualci se isključivo druže sa homoseksualcima i stvaraju "paklene" planove kako da zavedu što više "normalnih" osoba. Realnost je mnogo drugačija. Često se homoseksualci doživljavaju kao jedna jedinstvena i homogena grupa koja želi da ostvari svoja prava na štetu heteroseksualaca, što je zabluda. Individualne razlike unutar homoseksualaca mogu biti velike i nepremostive. Socijalni, ekonomski, kulturološki faktori kao i lična interesovanja homoseksualca mogu dovesti do toga da su pojedini homoseksualci mnogo bliži heteroseksualcima nego homoseksualcima.

Prikazivanje homoseksualaca kao muškarca koji je više žena nego muškarac, takođe utiče na stvaranje pogrešne slike o toj grupi. U antičkom svijetu postojale su vojne jedinice sastavljene isključivo od homoseksualaca koji su bili izvanredni vojnici (o tome piše i Platon). Izgleda da muškarci nisu bili mrski ni Juliju Cezaru, a ni Aleksandru Makedonskom - poznatim vojskovođama. Homoseksualcima se osporava mogućnost da osjete pravu ljubav i neki naučnici tvrde da to oni nikada ne mogu doživiti. Takođe, mnogi misle da homoseksualci češće i više mjenjaju partnere, što nije potkrepljeno nikakvim činjenicama. Sve ovo utiče na stvaranje negativne slike o homoseksualcima kao osobama koje predstavljaju prijetnju za društvo.

SOCIJALNA DISTANCA GRAĐANA RS PREMA HOMOSEKSUALCIMA I DRUGIM MARGINALNIM GRUPAMA
U januaru 2002. godine urađeno je istraživanje na teritoriji Republike Srpske, sa ciljem da se utvrdi, koliko su građani ovog entiteta spremni da uspostave odnose različite bliskosti sa osobama koje pripadaju različitim društvenim grupama. Pitali smo građane RS da li bi prihvatili da narkoman, homoseksualac, kriminalac , lezbejka i Jevrejin:

1. Posjećuju našu zemlju kao turisti,
2. Stalno žive u našoj zemlji,
3. Da žive u mom susjedstvu,
4. Da mi budu šefovi na poslu,
5. Da budu na visokom položaju u mojoj zemlji,
6. Da se družimo sa njim i
7. Da mi se brat ili sestra zabavljaju na njim - njom.

Od 850 građana koji su učestvovali u istraživanju na postavljena pitanja odgovorilo je između 200 i 250 ispitanika. Najveći broj ispitanika nije želio da govori o tome, jedan dio građana RS naročito starije osobe nisu znali šta znači homoseksualac ili lezbejka. Oni koji su odgovorili na ovo pitanje su u najvećem broju osobe do 45 godina sa visokom školskom spremom ili četvrtim stepenom srednje škole. Imajući sve ovo u vidu, mislim da su na ova pitanja odgovarale osobe čija su shvatanja liberalnija u odnosu na najveći broj ispitanika.

Kao što se vidi iz grafikona od svih grupa najviše su prihvaćeni Jevreji. Bez obzira koliko se distanca smanjuje oni se najviše prihvaćaju. Lezbejke su druge po redu po prihvaćenosti. Samo kod pitanja koliko "Da li bi ste prihvatili da Vaš brat / sestra stupe u brak sa lezbejkom " imamo pad. Na trećem mjestu su homoseksualci i kod njih je slična situacija kao i kod lezbejki, mada bi se najveći broj ispitanika prije družio sa narkomanom nego sa homoseksualcem! Na četvtrom mjestu po prihvaćenosti nalaze se narkomani, dok se najviše odbacuju kriminalci.

Što se distanca smanjuje tj. što su međusobni odnosi prisniji time se homoseksualci i lezbejke više odbacuju. Kada posmatramo ove rezultate moramo uvijek imati na umu da je od ukupnog uzorka na ovo pitanje odgovorilo samo jedna četvrtina ispitanika i to oni koji su tolerantniji. Postavlja se pitanje: "Kakve bi rezultate dobili da su odgovorili svi ispitanici? Jasno je da se na homoseksualizam u našem društvu gleda kao nešto negativno i da su homoseksualci kao grupa su odbačeni i diskriminisani, ali ne svi podjednako. Neka istraživanja iz svijeta pokazuju da heteroseksualci različito opažaju mušku i žensku homoseksualnost. Muška homoseksualnost se više prezire od strane heteroseksualaca nego lezbejstvo. U istraživanju Kinsija, nađeno je na hiljade slučajeva kažnjavanja muškog homoseksualizma i ni jedan slučaj kažnjavanja lezbejstva, u njemu su obuhvaćene presude suda u periodu od 1966. do 1972. godine u Njujorku. I ovo istraživanje ide u prilog ovim nalazima.

Kao što se može vidjeti iz grafikona, socijalna distanca građana Republike Srpske je veća prema muškoj nego prema ženskoj homoseksualnosti. Heteroseksualcima je mnogo prihvatljivija ženska homoseksualnost nego muška i ovi rezultati su u skladu sa rezultatima istraživanja u svijetu. U našem društvu je lakše prikriti žensku homoseksualnost nego mušku. Kontakt između žena je prisniji i intimniji nego kontakt između muškaraca. Svaka bliskost između muškaraca, koja odskače od nekih uobičajenih pravila ponašanja, može veoma lako da se od sredine doživi kao homoseksualizam bio on to ili ne. Posljedice za pojedinca mogu biti veoma teške.

STAVOVI GRAĐANA RS O HOMOSEKSUALNIM BRAKOVIMA
O homoseksualnim brakovima građani na ovim prostorima mogu da se informišu putem novina ili televizije. Šta o njima misle građani Republike Srpske najbolje se može vidjeti iz sljedećeg grafikona.

Broj građana koji podržavaju homoseksualne brakove je veoma mali, svega 3,5 %, dok je broj onih koji se tome protive je veoma veliki i on iznosi 92,7 %. Osobe stare od 18 do 29 godina više podržavaju homoseksualne brakove u odnosu na građene koji su stariji, mada je taj broj takođe veoma mali.

Građani Republike Srpske odbacuju bilo kakvu pomisao o braku između osoba istog pola. Možemo da predpostavimo da imaju iste stavove i o zajedničkom životu homoseksualnih parova. U SAD-u između 40 i 60 % muškaraca homoseksualaca i 45 i 80 % lezbejki imaju stalne veze i nije rijedak slučaj da žive i zajedno. Na ovim prostorima tako nešto je gotovo - nemoguće.

Ovo istraživanje je jasno pokazalo da je položaj homoseksualaca u Republici Srpskoj veoma težak. Najveći broj građana ovog entiteta ima negativne stavove prema ovoj društvenoj grupi. Ovi rezultati su očekivani jer građani Republike Srpske imaju malo tačnih informacija o homoseksualizmu i homoseksualcima. Informacije koju o njima dobijamo preko filmova, televizije ili novina najčešće nisu tačne i ne prikazuje ih onakim kakvim stvarni jesu, što još više učvršćuje predrasude o njima i stvara jaz između njih i "normalnih". Život u netolerantnoj heteroseksualno sredini pod stalnim pritiskom da se ne prepoznaju kod najvećeg broja homoseksualaca stvara velike psihološke probleme sa kojima se mogu sami izboriti. Tako da je teško zamisliti da neko, imajući sve ovo u vidu, želi da bude homoseksualac.

Korišteni rezultati istraživanja Agencije PARTNER iz Banja Luke.