- 22 Avg 2015, 21:37
#2722486
Samo, radi lepote diskurza, odnosno da bih te nagnao da kažeš još štošta od stvari o kojima volim da pričam, reći ću da DSL i Jefimija ne pokazuju začetke Renesanse per se (iako se ta rečenica ponavlja papagajski već 40 god. na Filološkom faksu).
Možda Renesanse Paleologa
(preveo sam inače na vizantijski grčki Slovo ljubve, ako budeš želeo da ti pošaljem u pm, reci; metrički se vrlo lako prevodi i uklapa u poznate grčke forme). Mada, imam jednu tezu o kojoj ću, nadam se, napisati rad, da se kod DSL vidi uticaj Gijoma de Mašoa; ne znam koliko ti je poznato, ali DSL je putovao na Kipar i mogao je da se susretne tamo; plus je bio vitez zapadnog kova, pa mu kurtoazna tradicija nije morala biti strana.
Zapravo, već u XV veku, među srpsku vlastelu dospevaju romani ne samo vizantijske dimotičke tradicije, već i zapadne - čitaju se Trištan i Ižota, Aleksandrida, sve po redu, čak i u narodu, zaživljavaju na kratko vreme imena poput Ižote; kurtoazna tradicija Zapada pušta svoj koren, a ne treba zaboraviti da samo 40-ak godina deli Hekubu srpskog Rumanca trojskog od Držićeve Hekube, kao prve prave tragedije na jednom južnoslovenskom jeziku u maniru antičke (euripidijanske i senekijanske) tradicije.
[url=http://www.gay-serbia.com/forum/viewtopic.php?p=2722479#p2722479]Anton Pavlovič napisao:[/url]Naravno. Iako sam verujem u jedinstvo jezika, na papiru ću uvek izabrati da budem oprezan sa sweeping statements.[url=http://www.gay-serbia.com/forum/viewtopic.php?p=2722452#p2722452]Speculum Columbae napisao:[/url]Pazi, verujem da znaš dobro istoriju jezika i koliko je pitanje dubrovačkog govora problematično, posebno danas i kako su sve zvali taj jezik: naški, srpski, bla bla truć,A gle, za nas nije problematično, to znaš, a bogme nije bilo ni za posljednju generaciju dubrovačkih velikana koji su još prije sto i kusur godina prerezali taj Gordijev čvor. Zato mi i jeste smiješno kad oni kojima je to sada problematično, a nije bilo prije jednog vijeka, ulažu maltene diplomatske note na pojavu edicije "Deset vekova srpske književnosti" i "Istoriju dubrovačke književnosti" Zlate Bojović. U tom smislu, ako se neko može optužiti za nekakve aspiracije i svojatanje tuđe kulturne baštine, pa to može biti jedino onaj dubrovački krem koji je govorio i pisao na način na koji je govorio i pisao. Svi potonji istoričari književnosti, filolozi, dijalektolozi, samo su se nastavljali na njihove riječi.
Ali dubrovački nema isti leksički fundus kao klasičan srpsko-slovenski, ima drukčiju vrednosnu orijentaciju, u dubrovačkom izostaju leksemski i sintaktički slojevi iz vizantijskog (i atičkog) grčkog koje pravi srpsko-slovenski ima, drukčiji medijumi i književne & melpoetske forme koje se pišu i naravno nema prave diglosije, kao na teritoriji Srbije, drukčija fonetika, akcenat, u književnosti i druga metrika. Plus da ne govorim o dve vrste pisma: kancelarskoj srpskoj ćirilici i glagoljici (koja se na teritoriji Srbije više ne koristi u tom periodu) + brzopisne varijante i slično.
Iz tog razloga ih ne bih nabrajao zajedno, jer svi ti elementi zajedno dosta komplikuju i odvajaju ih, na neki način.
Dalje, stoji to što si napisao, samo ja to gledam iz nešto drugačijeg ugla. Srpskoslovenski je svakako bliži izvoru sa kojeg je pio vodu, uključujući tu i sve "pripremne radnje" koje su sproveli Ćirilo i Metodije, a koje su dovele do stvaranja prvog književnog jezika u Slovena koji će kasnije, srpskom redakcijom staroslovenskog, postati prva norma književnog jezika u Srba. Naravno da to slovinski/ilirski/srpski/naški/dubrovački/hrvatski nije imao, budući da se oslanjao na latinski, italijanski i dalmatski, ali bi lokalni dubrovački jezik/govor, pogotovo onaj iz perioda renesanse i baroka, mogao biti posmatran u svjetlu razvoja naše književnosti na narodnom jeziku (ako zanemarimo književnost na latinskom koja je dominirala u periodu humanizma, npr. kod Ilije Crijevića, i nešto manje u renesansi; u tom smislu ne bih se baš složio da i Dubrovnik nije živio svojevrsnu diglosiju, iako nije u pitanju viši i niži varijetet istoga jezika). No, ostavimo to po strani za tren. Kao što znaš, nakon seoba sve se zahuktalo, neke jezičke crte srpskoslovenskog su se na svojevrstan način (zajedno sa tada dominantnim ruskoslovenskim i ruskim) spojile sa jezikom srpskog građanstva u Vojvodini, te smo dobili slavenosrpski hibrid, nakon čega dolazi do Vukove reforme. I tu dolazi ona nit koja se može pratiti sve vrijeme. Vuk Karadžić preuzima iz dubrovačkog govora dva elementa (h + odustajanje od jekavskog jotovanja) koja će ugraditi u srpski standard koji važi do dana današnjeg, a sama osnovica tog jezika postaje isti dijalekat (istočnohercegovački) kojim se govorilo u ondašnjoj Republici.
A što se tiče žanrova, pa i tu znaš kako stvari stoje. Stara srpska književnost (pisana na staroslovenskom i srpskoslovenskom) njeguje srednjovjekovne žanrove. I sad možemo da mozgamo šta bi bilo kad bi bilo, ali činjenica je da se kod Jefimije, a naročito kod Stefana Lazarevića vide zameci humanizma i renesanse. Nažalost, turska osvajanja uticala su da književnost sa dvora ode u kojekakve crkvene budžake, a u takvom okruženju jedino što je bilo izvjesno bila je činjenica da će se stvaranje na srpskoslovenskom nastaviti tamo gdje je i zaustavljeno. Zametak se sasušio, sade se provjerene srednjovjekovne "sorte". Za to vrijeme na primorju, u slobodnoj Republici i u Boki, književnost jedne druge epohe doživljava procvat. Piše se na narodnom jeziku (opet napominjem, ko zna šta bi bilo i na kopnu da nije bilo Turaka), razvijaju se nove forme. Kontinent tavori, ali do preokreta dolazi nakon 1690, doseljavanjem Srba u današnju Vojvodinu. E, to je onaj pokazatelj koji mi kaže da je bilo neminovno da se i na kopnu desi obnova, samo da su se istorijske prilike drugačije odigrale. I tako su Srbi u unutrašnjosti preskočili renesansu, ali su okusili dobar dio baroknog kolača. I mogu čak reći da je taj kontinentalni barok, oličen u liku i djelu Gavrila Stefanovića Venclovića, Zaharija Orfelina i Jovana Rajića, nimalo ne zaostaje za onim što su iza sebe ostavili barokni "mornari" Dživo Gundulić, Ignjat Đurđević i Andrija Zmajević. A žanrovi, žanrovi se približavaju.
Iz svih tih razloga ja bih to itekako posmatrao kao listove iste knjige, sve je to dio jedne veće cjeline, bilo da se gleda kroz književni, bilo da se gleda kroz jezički, bilo da se gleda kroz istorijski okvir.
P.S. I da ne zaboravim, gledali na Zapad, gledali na Istok, pozajmljivali iz latinskog ili iz grčkog, svi mi baštinimo plodove jednog i jedinstvenog Romejskog carstva
Samo, radi lepote diskurza, odnosno da bih te nagnao da kažeš još štošta od stvari o kojima volim da pričam, reći ću da DSL i Jefimija ne pokazuju začetke Renesanse per se (iako se ta rečenica ponavlja papagajski već 40 god. na Filološkom faksu).
Možda Renesanse Paleologa
(preveo sam inače na vizantijski grčki Slovo ljubve, ako budeš želeo da ti pošaljem u pm, reci; metrički se vrlo lako prevodi i uklapa u poznate grčke forme). Mada, imam jednu tezu o kojoj ću, nadam se, napisati rad, da se kod DSL vidi uticaj Gijoma de Mašoa; ne znam koliko ti je poznato, ali DSL je putovao na Kipar i mogao je da se susretne tamo; plus je bio vitez zapadnog kova, pa mu kurtoazna tradicija nije morala biti strana. Zapravo, već u XV veku, među srpsku vlastelu dospevaju romani ne samo vizantijske dimotičke tradicije, već i zapadne - čitaju se Trištan i Ižota, Aleksandrida, sve po redu, čak i u narodu, zaživljavaju na kratko vreme imena poput Ižote; kurtoazna tradicija Zapada pušta svoj koren, a ne treba zaboraviti da samo 40-ak godina deli Hekubu srpskog Rumanca trojskog od Držićeve Hekube, kao prve prave tragedije na jednom južnoslovenskom jeziku u maniru antičke (euripidijanske i senekijanske) tradicije.
