Šta je poljski 'Atlas mržnje'?

Sve je počelo sredinom prošle godine kada se inicijalno 80 poljskih opština proglasilo "slobodno od LGBT ideologije", obavezujući se da će se suzdržati od ohrabrivanja tolerancije prema gej populaciji, što je posljedica vlasti partije Zakon i pravda (PiS) koja je pokrenula kampanju protiv prava LGBT zajednice prije parlamentarnih izbora u Poljskoj održanih u oktobru 2019.

"Atlas mržnje" je interaktivna mapa objavljena u novembru 2019. koja iscrtava regije u Poljskoj označene crvenom, žutom i zelenom bojom – crvene su opštine koje su usvojile "anti-LGBT deklaraciju", žute one u kojima ultradesničari lobiraju da se deklaracija usvoji, a zelene su opštine koje su odbile ovu deklaraciju.

Početkom mjeseca marta, 30 opština potpisnica ove deklaracije, ali i "Povelje o pravima porodice", koju zagovara ultradesničarska pravna organizacija Ordo Iuris i koja nudi pravnu pomoć opštinama, najavile su da će tužiti trojicu aktivista zbog klevete.

"Ono što sada vidimo jeste da je preko 100 opština, a ako pogledate mapu one pokrivaju gotovo jednu trećinu ukupne poljske teritorije, su potpisale neku deklaraciju koja diskriminiše LGBT osobe", objašnjava za Facebook rubriku Zašto? Radija Slobodna Evropa (RSE) Katrin Hugendubel iz nevladine organizacije ILGA-Europe.

Ova organizacija se bavi zagovaranjem prava i promovisanjem politika LGBT.​

RSE: Zašto su poljski aktivisti napravili projekat "Atlas mržnje"?

Hugendubel: Ono što stoji iza projekta je činjenica smo proteklih godina mogli da vidimo sve više opština u Poljskoj koje usvajaju deklaraciju prema kojoj su implicitno ili eksplicitno LGBT osobe diskriminisane. Ove opštine su se na ovaj ili onaj način proglašavale "zonama slobodnim od LGBT".

Ono što su trojica aktivista uradili jeste da su mapirali te opštine kako bi skrenuli pažnju na situaciju i kako bi skrenuli pažnju na širenje tog stanja.

RSE: Šta stoji iza ovih inicijativa o "zonama slobodnim od LGBT" osoba, zajednice?

Hugendubel: Ono što stoji iza toga jeste jedan dugotrajniji trend koji smo takođe mogli vidjeti i tokom izbora ovih godina - političara i nekih ultrareligioznih organizacija za vjerska prava koje sistematično ciljaju na prava LGBT zajednice i uvlače LGBT aktiviste u žučne i teške rasprave i zapravo rade na širenju mržnje prema ovoj grupi.

"Povelja za prava porodice" je dokument koji je potpisalo među ostalim i 30 opština – tu povelju je direktno sponzorisala pravna organizacija Ordo Iuri, ultrakonzervativna grupa za vjerska prava – oni se žale da ove opštine koje su potpisale trebaju isključivo štititi i naglašavati zaštitu tradicionalne porodice. To zapravo znači da bilo koji drugi oblik porodice koji nije u skladu sa formulom: muškarac i žena koji su vjenčani i njihova biološka djeca ne bi trebali biti u fokusu.

Oni tvrde da opštine koje su potpisale tu Povelju se fokusiraju na tradicionalne porodice u svim oblastima politika uključujući i finansiranje. To je jasna diskriminacija. Ne samo protiv istospolnih parova i njihovih porodica već i protiv samohranih roditelja ili tzv. patchwork porodica (porodice u kojima jedan ili oba partnera imaju djecu iz prošlih veza).

Vidjeli smo veoma slične pokušaje i različitim zemljama ali strategija nije nova. Vidjeli smo to u 2018. kada je iniciran referendum, takođe od strane ultrakonzervativne organizacije u Rumuniji da se promijeni definicija porodice na tačno tradicionalnu definiciju – muškarac i žena i njihova biološka djeca.

Vidjeli smo takve inicijative na nivou Evropske unije. Inicijativa Evropskih građana u kojoj se tražilo da se promijeni definicija porodice kada se radi o EU legislative na tu tradicionalnu definiciju.

U Poljskoj iza svega stoji Ordo Iuri koji sada razgovara sa opštinama potpisnicima da aktiviste koji su napravili "Atlas mržnje" izvedu pred sud. Vidimo da se radi o mnogo širem globalnom pokretu organizacija koje imaju nevjerovatne izvore i koje zapravo pokušavaju da prošire te napade na seksualna i reproduktivna prava, prava žena ali takođe i LGBT prava širom Evrope i svijeta.

RSE: Zašto tačno opštine žele tužiti aktiviste? Sa kakvom argumentacijom?

Hugendubel: Ovih 30 opština koje su potpisale Povelju o pravila porodice su među stotinu opština koje su je potpisale ali

U osnovi ono što oni govore jeste da 30 opština koje su potpisale "Povelju o pravima porodice" izlistane su među stotinama opština koje su sebe proglasile "zonama slobodnim od LGBT" – oni govore da u Povelji, LGBT prava, LGBT ljudi se ne spominju direktno. Što je tačno, ali ako govorite o tradicionalnom braku što bi bila strogo heteroseksualna zajednica muškarca i žene i njihova biološka djeca koji se prepoznaju kao porodica, to je samo po sebi diskriminatorno. Oni (opštine) tvrde da ne bi trebali biti uključeni u listu i da su ih aktivisti na taj način oklevetali. Ali ono što je vrlo jasno jeste da to nije prvi put da aktivisti dobijaju upozorenja od Ordo Iurisa (konzervativna pravna organizacija) da će biti pozvani na sud što je pokušaj diskriminacije branitelja ljudskih prava i to je strategija koju možemo vidjeti i širom Evrope i globalno.

RSE: Zašto se sve više LGBT zajednica i borba za prava LGBT zajednice sve više prikazuje kao ideologija?

Hugendubel: Predstavlja se kao ideologija zato što se to uklapa u staru strategiju koja se govori da je seksualna orijentacija izbor, da ona nje dio onoga što neka osoba jeste i da se zato ne uklapa u okvire zaštite ljudskih prava.

Pojam ideologije takođe može imati smisao zaraze i širenja u društvu, tako da se time briše strah da ako nekome date ljudska prava to utiče na vaša ljudska prava što potpuna besmislica.

Vidjeli smo na poljskim izborima, prije, tokom migracione krize tokom 2018-19-20. to to su bili migrant a sada je to LGBT zajednica. To je stara strategija stvaranja straha u jednoj manjinskoj zajednici i stvaranja mržnje prema toj manjinskoj zajednici i tako pokušavajući napraviti dobitak za svoju političku moć i ne razmišljati o tome šta su posljedice za ljude koji žive u Poljskoj, u toj klimi povišene mržnje I povišenog nasilja.

Takođe, mogli smo vidjeti da organizacije kao što je Ordo Iuris imaju vrlo jasne desničarske programe protiv seksualnih i reproduktivnih sloboda i prava kao i protiv LGBT prava te rodnih prava.

Ordo Iuris je takođe ključna organizacija koja stoji iza pokušaja da se u Poljskoj zabrani abortus u bilo kom slučaju osim ako život žene, porodilje nije direktno ugrožen. Trenutni predsjednik upravnog odbora Ordo Iurisa je izjavljivao da je njihov globalni plan da se žene koje namjeravaju napraviti abortus budu kažnjene. To je jasno religijsko pravo konzervativne agende protiv seksualnih i reproduktivnih prava, protiv prava žena i protiv prava LGBT ljudi.

Tako da izraz LGBT ideologija ili rodna ideologija je samo jedna strategija koja treba da implicira ideju izbora umjesto ljudskih prava, ideju zaraze umjesto zaštite.