Mapplethorpe:
Ken Moody i Robert Sherman
Mapplethorpe: Ken i Tyler
Ritts: Duet 4 Mexico
Mapplethorpe:
Sonia i Tracey
Mapplethorpe: Charles
Mapplethorpe:
Lydia Cheng
Ritts: Naomi Campbell
Man Ray:
Solarizovani ženski akt
Mapplethorpe:
Lisa Lyon 1982
|
|
Gayle Rubin (1949-)
Američka teoretičarka
Potiskivanje homoseksualne komponente ljudske seksualnosti,
i sledstveno tome, opresija homoseksualaca, jeste produkt istog
sistema čija pravila i odnosi ugnjetavaju žene.
Traffic in Women
Sadržaj:
1. Biografija-ergografija
2. Trgovina ženama (The Traffic in Women)
3. Trgovina ženama - odlomak
4. Razmatranje seksa: beleške za radikalnu teoriju politike seksualnosti
(Thinking Sex: Notes for a Radical Theory of the Politics of Sexuality)
5. Patrijarhat
Po obrazovanju antropolog, Gayle Rubin je ključna ličnost u feminističkoj
teoriji o rodu, seksualnosti i njihovoj međusobnoj povezanosti.
Njen možda najpoznatiji rad jeste Trgovina ženama (The Traffic
in Women) u kom se bavi Karl Marxom, Friedrich Engelsom,
Claude Levi-Strausseom, Sigmundom Freudeom i Jacquesom Lacanom
kako bi analizirala porekla i procese ugnjetavanja žena. Upravo
u ovom članku (kojeg je napisala sa 26 godina) Rubin predlaže
uticajni koncept polno-rodnog sistema, kojeg ona definiše kao
"niz dogovora/ uređenja kojim društvo transformiše biološku
polnost u produkte ljudske aktivnosti, i unutar kojeg su ove transformisane
seksualne potrebe zadovoljene" (the set of arrangements
by which a society transforms biological sexuality into products
of human activity, and in which these transformed sexual needs
are satisfied), odnosno, društvene i kulturne prakse putem
kojih deca, muška i ženska, postaju orodnjena bića (gendered
beings), žene i muškarci. Rubin analizira i dekonstruiše
takve koncepte i prakse kao što je tabu incesta, razmena žena,
Edipov kompleks i polne podele rada. Levi-Strauss i Freud vide
ove konstrukte kao esencijalni konstitutiv kulture; Rubin smatra
da su oni konstitutivni samo za odredjene vrste kultura gde muškarci
dominiraju, gde je dihotomni, komplementarni rodni sistem nametnut
i gde je heteroseksualnost prinudna (kompulzivna).
U njenom sledećem važnom članku: Razmatranje seksa (Thinking
sex), za razliku od prethodnog Traffic in women,
zalaže se za konceptualno odvajanje seksualnosti i roda kao različitih,
mada često interaktivnih, aspekata identiteta i socijale organizacije.
Njen noviji rad fokusira se na nijansiranije razumevanje roda
kao složenog skupa društvenih i kulturnih znakova koje individua
koristi da označi lični stil, erotske želje, osećaj identiteta,
političke stavove. U radu: Of Catamities and King, na
primer, raspravlja o lezbejskim rodovima i transseksualizmu.
Rubin je takođe imala važnu ulogu u feminističkim "raspravama
o seksu" ("sex debates"), zalažući se protiv antipornigrafskog
pokreta i za toleranciju i pravne slobode seksualnih manjina poput
sado-mazohista, prostitutki, transeskualaca. Rubin pravi jasnu
razliku u "Thinking Sex" izmedju ovih seksualnih praksi
i praksi u koje su uključeni neželjeno fizičko povredjivanje i
prinuda, do čega može doći, ističe, u bilo kojoj formi seksualne
prakse.
Gayle Rubin je profesor na odseku za antropologiju Univerziteta
Michigan. Doktorirala je sa temom o S/M gej zajednici San Franciska.
http://www.lsa.umich.edu/anthro/faculty_staff/
Diana Swanson
Bibliografija:
Rubin Gayle, "The Traffic in Women: Notes an the Political
Economy of Sex." In Toward an Anthropology of Women,
edited by Rayna Reiter, 157-210. New York: Monthly Review, 1975.
Rubin Gayle, "Thinking Sex: Notes for a Radical Theory
of the Politics of Sexuality." In Pleasure and Danger. Exploring
Female Sexuality, edited by Carole S. Vance, 267-319. New
York: Routledge and Kegan Paul, 1984.
Rubin, Gayle, "Of Catamites and Kings: Reflections an
Butch, Gender, and Boundaries." In The Persistent Desire:
A Femme-Butch Reader, edited by joan Nestle, 466-482. Boston:
Alyson, 1992.
Rubin Gayle, "The Leather Menace: Comments an Politics and
S/M." In Coming to Power: Writings and Graphics an Lesbian
S/M, edited by Samois, 192-227. Boston: Alyson, 1982.
Rubin Gayle, "Misguided, Dangerous, and Wrong: An Analysis
of Antipornography Politics." In Bad Girls and Dirty Pictures:The
Challenge to Reclaim Feminism, edited by Allison Assiter
and Avedon Carol, 18-40. London: Pluto, 1993.
Rubin, Gayle, The Miracle Mile: South of Market and Gay Male
Leather in San Francisco 1962-1996. in: Brook, James und
Carlsson, Chris und Peters, Nancy (Izd.), Reclaiming San Francisco:
History, Politics, Culture. City Lights Books, San Francisco,
1998.
http://www.shapingsf.org/ezine/gay/files/gayfolso.html
Iz: Encyclopedia of Feminist Literary Theory, izd. Elizabeth
Kowaleski-Wallace, New York, 1997.
Prevod: Dragonite
2. Trgovina ženama (The Traffic in Women)
Ovaj termin potiče iz naslova eseja G. Rubin, danas već klasičnog
eseja koji je prvi put objavljen 1975. god. Njime se opisuje fenomen
kojim muškarci konsoliduju moć i formiraju savezništva među sobom,
putem ritualizovane razmene žena za brak. Pošto politička i ekonomska
moć "ide preko" žene i prelazi na njeno muško potomstvo
(srodstvo), oni nikad njoj nisu dostupni, i ove transakcije fiksiraju
status žene u patrijahalnoj heteroseksualnoj kulturi kao objekat
pre neko kao subjekat. Čak i žena koja "bira" svog bračnog
partnera još uvek nema izbora nego da bude vođena unutar sistema
moći koji koristi njeno telo kao svoje osnovno sredstvo razmene.
)
Rubinova tvrdi da učešće subjekata u trgovini ženama nije nešto
što je urođeno već je kulturno uslovljeno. U skladu sa samodefinisanim
ciljem da "preuzme [Fridrih] Engelsov projekat, tj. da iz
studije o srodstvu izvede teoriju o polnoj opresiji", ona
time objašnjava proces pomoću koga biološka žena postaje supruga
vezana za kuću (domesticated wife), pozivajući se pre
na marksističke teorije klasne potlačenosti nego na esencijalističko
formulisanje roda i seksualnosti. Rubin opisuje niz sporazuma/uređenja
pomoću kojih društvo biološku seksualnost transformiše u produkte
ljudske aktivnosti i u kojima su te transformisane potrebe zadovoljene
u okviru polno/rodnog sistemaŤ zatim pruža primere njegovih formi
i funkcija kroz "egzegetsko" čitanje kanonskih dela
očeva moderne antropolologije i psihoanalize.
Rubin smatra Claude Levi-Strausseovu glavnu studiju o srodstvu
-Elementarne strukture srodstva (The Elementary Structures
of Kinship), i Freudove glavne teorije o ljudskom psihoseksualnom
razvoju, Edipov i Elektrin kompleks, za tehnologije koje proizvode
ljudske osobe koje sasvim odgovaraju heteroseksualnoj patrijarhalnoj
kulturi pre nego da ih tretira samo kao deskriptivne narative.
Kroz pažljivu analizu polno/rodnog sistema koji čini deo i stvara
se svakim njihovim delom, Rubin pokazuje kako teorije Levi-Strosa
i Frojda obezbeđuju ideološke i praktične uslove neophodne za
slobodnu cirkulaciju žena kao vlasništva među muškarcima.
U svetlu aktuelnih esencijalističkih/konstruktivističkih rasprava,
kao i današnjoj popularnosti Foucaulta, tvrdnja Gayle Rubin, da
je "i pol, onakav kako ga shvatamo - kao rodni identitet
seksualnu želju i fantaziju, koncepte detinjstva - sam po sebi
društveni proizvod", deluje zaista proročki. Dvadeset godina
kasnije, njen rad još uvek utiče na savremene trendove u studijama
roda i seksualnosti.
Nancy Goldstein
Iz: Encyclopedia of Feminist Literary Theory, izd. Elizabeth
Kowaleski-Wallace, New York, 1997.
Bibliografija:
Engels, Friedrich. The Origin o f the Family, Private Property,
and the State, in the Light of the Researches of Lewis H. Morgan.
New York: International Publishers, 1972.
Foucault, Michel. The History of Sexuality, Volume 1:
An Introduction. Translated by Robert Hurley. New York: Pantheon,
1975.
Freud, Sigmund. The Standard Edition of the Complete Works
of Sigmund Freud. Translated by James Strachey. London: Hogarth
and the Institute for Psychoanalysis, 1953-1974.
Irigaray, Luce. "When the Goods Get Together." In
New French Feminisms, edited by Elaine Marks and Isabelle
de Courtivron, 107-111. New York: Schocken Books, 1981.
Levi-Strauss, Claude. The Elementary Structures of Kinship.
Boston: Beacon, 1969. Rubin, Gayle. "Thinking Sex."
In Pleasure and Danger: Exploring Female Sexuality, edited
by Carole S. Vance, 267-319. New York: Routledge and Kegan Paul,
1984.
Rubin Gayle, 'The Traffic in Women: Notes an the `Political
Economy' of Sex." In Toward an Anthropology of Women,
edited by Rayna R. Reiter, 157-210. New York: Monthly Review,
1975.
Sedgewick, Eve Kosofsky. Between Men: English Literature and Male
Homosocial Desire. New York: Columbia University Press, 1985.
Prevod: Vedrana V.
3. Odlomak iz: "Traffic in Women"
...Podela rada u odnosu na pol može se stoga videti kao "tabu":
tabu protiv jednakosti muškaraca i žena, tabu koji deli polove
na dve uzajamno isklučive kategorije, tabu koji biološke razlike
između polova čini oštrijim i na taj način stvara rod. Podela
rada se može takođe videti kao tabu protiv seksualnih uređenja
(arrangements) drugačijih od onih koji obuhvataju barem jednog
muškarca i jednu ženu, namećući pritom heteroseksualni brak.
Argument u Straussovom članku "Porodica" radikalno
postavlja pitanje o svim ljudskim seksualnim uređenjenjima, u
kojem nijedan aspekt seksualnosti nije uzet zdravo za gotovo kao
"prirodan" (Hertz, 1960. konstruiše sličan argument
za kulturno objašnjenje ocrnjivanja levorukih). Sve forme manifestvovanja
pola i roda vide se pre kao konstituisane imperativima socijalnog
sistema. Iz ovakve perspektive čak i Straussovo delo "Elementarne
strukture srodstva" može da se vidi kao da pretpostavlja
izvesne preduslove. U čisto logičkim terminima, pravilo koje zabranjuje
neke brakove i nalaže druge, pretpostavlja zakon/pravilo koje
nameće brak. A brak pretpostavlja pojedince koji su na raspolaganju
za brak.
Važnosti je preneti ovu vrstu deduktivnog poduhvata čak i dalje
od mesta u kom to čini Levi-Strauss, i razjasniti logičku strukturu
koja podvlači njegovu celokupnu analizu srodstva. Na najopštijem
nivou, socijalna ogranizacija seksa počiva na rodu, obaveznoj
heteroseksualnosti i obuzdavanju ženske seksualnosti.
Rod je društveno nametnuta podela polova. On je produkt društvenih
relacija seksualnosti. Sistemi srodstva počivaju na braku. Oni
stoga transformišu muškarce i žene (males and females) u "muškarce"
i "žene" ("men" and "women"), od
kojih je svako nepotpuna polovina koja može svoju celinu naći
tek onda kada se ujedini sa drugom. Muškarci i žene su, naravno,
različiti. Ali oni nisu različiti kao što su noć i dan, nebo i
zemlja, jin i jang, život i smrt. Zapravo, sa tačke polazište
prirode, muškarci i žene su bliži jedno drugom nego bilo čemu
drugom, planinama npr., kengurima ili kokosovim palmama. Ideja
da su muškarci i žene više različiti jedni od drugih od bilo čega
drugog, mora doći odnekud drugde, ne od prirode. Šta više, mada
postoji prosečna razlika između muškaraca i žena po pitanju različitih
osobina, opseg varijacija ovih osobina u značajnoj meri se podudaraju.
Postoje recimo uvek žene koje su više od nekih muškaraca, mada
su muškarci u proseku viši od žena. Ali ideja da su muškarci i
žene dve kategorije koje se uzajamno isključuju mora poticati
od nečeg drugog nego što je to nepostojeća "prirodna"
suprotnost ("Žena da ne nosi muškoga odijela niti čovjek
da se oblači u ženske haljine, jer je gad pred Gospodom Bogom
tvojim ko god tako čini. 5. Mojs. 22:5). Daleko od toga da bude
izraz prirodnih razlika, ekskluzivni rodni identitet je potiskivanje
prirodnih sličnosti. To zahteva represiju: kod muškaraca svega
onoga što se u lokalnoj verziji smatra Ťženskimť crtama; kod žena
svega onoga što se po lokalnoj definiciji uzima za "muške"
karakteristike. Podela polova ima za posledicu represiju nekih
ličnosnih karakteristika svakoga, muškaraca i žena. Isti društveni
sistem koji ugnjetava žene u odnosu na njeno razmenjivanje od
strane muškaraca, ugnjetava svakoga u njegovom insistiranju na
rigidnoj podeli ličnosti.
Šta više, pojedinci su urodnjeni (engendered) kako bi brak bio
zagarantovan. Levi-Strauss dolazi opasno blizu zaključku da je
heteroseksualnost institucionizovani proces. Kada bi biološki
i hormonalni imperativi bili u toj meri nadmoćni koliko bi popularna
mitologija to želela, ne bi bilo nužno osiguravati heteroseksualna
sjedinjenje sredstvim ekonomske međuzavisnosti. Incestuozni tabu
pretpostavlja prethodni, manje artikulisani tabu nametnut homoseksualnosti.
Zabrana nekih heteroseksualnih unija pretpostavlja tabu protiv
ne-heteroseksualnih unija. Rod nije samo identifikacija sa jednim
polom; on podrazumeva takođe da seksualna želja treba da bude
usmerena ka drugom polu. Polna podela rada je implicirana u oba
aspekta roda - muški i ženski koje ona stvara, i stvara ih kao
heteroseksualne. Potiskivanje homoseksualne komponente ljudske
seksualnosti, i sledstveno tome, opresija homoseksualaca, jeste
produkt istog sistema čija pravila i odnosi ugnjetavaju žene.
Rubin Gayle, The Traffic in Women: Notes an the Political Economy
of Sex. In: Toward an Anthropology of Women, edited by Rayna R.
Reiter, 157-210. New York: Monthly Review, 1975, str. 178-180.
Prevod: Nicodemus
4. Patrijarhat
Pojam koji ima starozavetne korene. 'Patrijarh' je bio 'otac
i vladar porodice ili plemena' i samim tim metaforički i crkve
i religijskog poretka. Max Weber je opisao ovaj pojam u svojoj
tiplologiji Moći i autoritetima u domaćinstvima i društvenom poretku
(Max Weber: Economy and Society, 1978). Maine tvrdi da je rani
moderni period u Evropi doživeo odumiranje 'patrijarhata' i kao
i prelazak sa 'statusa' na 'ugovor' što je karakteristično za
moderno društvo (Maine, 1917). Ser Robert Filmer branio je patrijarhat
ali da ga je John Lock ubedljivo opovrgao 1689. god.
Feminizam je pojmu dao novi smisao, smeštajući ga uglavnom u
domen ideologije, i smatrao da njegov pad zavisi od kulturne kao
i društvene revolucije. Kate Millet (1971) proširila je obim njegovog
značenja koje će se odnositi na sveobuhvatni sistem muške dominacije.
Druge feministkinje kao što je Julliet Mitchell (1974) smatrale
su da pojam treba da označava vladavinu oca nad svojom ženom,
maloletnom decom i drugim članovima zavisnim od domaćinstva. Michele
Barett se takođe protivila da termin bude proširen da označava
sve vrste muške dominacije nad ženama, nastojeći da izbegne opasnost
od univerzalizma koji podstiču esencijalizme ukorenjene u biološkim
razlikama među polovima (Barett 1988). Veronica Beechey (1979)
nudi koristan pregled feminističke i sociološke upotrebe ovog
termina kao i rasprava koje su se tada oko njega vodile.
Feministička sociološkinja Sylvia Walby preferira širu definiciju.
Patrijarhat je za nju "sistem društvenih struktura i praksi
u kojima muškarci dominiraju, tlače i ekspolatišu žene" (1990).
Time što će podeliti 'patrijarhat' u šest komponentnih struktura:
1. ekploatisanje rada supruga od strane muževa;
2 . odnosi u okviru plaćenog rada;
3 . država;
4. muško nasilje;
5. seksualnost;
6. kultura;
ona se nada da će izbeći esencijalističke i univerzalističke optužbe.
Svaku od ovih komponenti ona čini relativno autonimnim i smatra
da različite kombinacije ovih struktura pojmu patrijarhata daju
fleksibilnost kakvu on i zahteva.
Feministička filozofkinja Carole Pateman fokusira se na promene
koje su se desile tokom ranog modernog perioda da bi dokazala
da patrijarhat po sebi u to vreme nije bio uništen, već samo njegova
tradicionalna forma. Nasledio ga je bratski patrijarhat u kojima
bratstva muškaraca kao muškaraca, a ne kao očeva, stupaju u opštepoznati
društveni ugovor kojim dobijaju prava kao građani, a koja su ženama
(i drugima) uskraćena. Jer za žene se bar implicitno smatralo
su se već pod vlašću njihovih muževa time što su prethodno stupile
u seksualni ugovor. Za Patenovu, seksualni ugovor se zasniva na
silovanju ili na njegovoj pretnji. Njena teorija je blisko povezana
sa pojmom "prisilne heteroseskualnosti" (Pateman 1988).
Gayle Rubin je značajna za razvoj ove druge teorije. Ona je bila
protiv 'patrijarhata' zalažući se za znato neutralniji termin
'polno-rodni sistem'. Polno-rodni sistemi su univerzalni, ali
ne moraju neophodno biti hijerarhijski sistemi muško-ženske dominacije.
Ili se barem tome moramo nadati (Rubin 1975).
Prevod: Vedrana V.
Izvor: A Glossary of Feminist Theory, Sonya Andermahr,
Terry Lovell, Carol Wolkowitz, London-New York, Arnold Publisher,
1997, str. 193-194.
Naredna strana: 5. Razmatranje seksa
>>>
|
|