Jarmanova kuca i basta u Kentu.
|
|
Jarman, Derek (1942-1994)
britanski filmski reditelj, slikar,
pisac
Zbog njegovih protejskih nadarenosti, glasovitosti njegovih filmova
koji su često usmereni na homoseksualne teme, njegovog pisanja koje
uključuje opis njegove borbe sa AIDS-om, i njegovog političkog aktivizma,
Jarman spada medju najznacajnije figure gay života tokom dve decenije
nakon sredine sedamdesetih godina. Rodjen je u Middlesexu kao sin oficira
kraljevskog vazduhoplovstva. Studirao je na Londonskom univerzitetu,
diplomirao na King's Collegeu, a slikarsku diplomu stekao je na Slade
School. Kasnih šezdesetih Jarman je bio umetnik u zamahu, ubrzo poznat
po onome što je Roger Wollen opisao kao "oprezan i opor pristup pejsažu"
i po njegovim inovativnim nacrtima za takve ostvarenja kao što su Frederick
Ashtonova postavka Jazz Calendara u Royal Balletu, John Gielgudov
Don Giovanni u English National Opera i u filmu Ken Russella - Djavoli
(The Devils).
Tokom '70-tih, Jarman je objavio knjigu poezije, uspešno izlagao svoje
slike, nastavio sa scenografisanjem baleta i - pokazujuci smisao za
duhovite provokacije - osvojio je prvu nagradu kao Miss Crepe Suzette
na alternativnom Miss World takmičenju. Godine 1976. Jarman je napravio
svoj prvi dugometrazni film - Sebastiane, homoerotski
prikaz ranohrišćanskog mučenika. Jarman sve veću pažnju pozvećuje filmu.
Caravaggio (1986) se bavi razdirućom biseksualnošću i
socijalnom problematičnošću italijanskog slikara; Angelic Conversations
(1987) je usmeren na homocentričnost Shakespearovih soneta; Edward
II (1991) ističe kraljev odnos sa Piers Gavestonom; Film Wittgenstein
(1992) takodje portretiše seksualnu ambivalentnost austrijskog filozofa.
Takvi filmovi, a naročito The Last of England (1987),
isto tako sadrži zajedljive socijalne komentare na politiku Britanije
Thatcherove.
Jarman 1986. god. saznaje da je HIV-pozitivan, i njegov rad je od
tada mnogo jasnije posvećen njegovom homoseksualizmu i njegovom zdravstvenom
stanju. Na sopstveni rizik (At Your Own Risk, 1992),
treći tom njegove autobiografije, govori o njegovoj homoseksualnosti
i AIDS-u, kao i film Blue (1993). Jarmanove slike ovog
perioda su svetla platna sa natpisima kao što su "blood", "scream"
i "queer", izražavajući njegovu ljutnju zbog odsustva odgovarajuće
brige javnosti za položaj HIV pozitivnih, što je iskazao i svojim učešćima
u demonstracijama koje su organizovale gay aktivističke grupe. Svoju
blažu stranu je izražavao u bašti koju je Jarman načinio kod brvnare
koju je kupio u Kentu, gde je stvarao umetničke asamblaže (assemblages,
sklapanja) od objets trouvés (nadjenih predmeta) i napravio film,
koji se takodje zove The Garden (Bašta,1990).
Jarmanov filmski rad je često bio smeo- dijalog u Sebastijanu
je bio na pig latinskom (pig Latin - dečiji žargon u kome se prvi suglasnik
svake reči prenosi na kraj reči sa dodavanjem sufiksa -ay. Prim. prev.
), Edward II je ukljucio scene iz savremenih gay demonstracija
kao i stilizovane istorijske slike, a Blue se sastojao samo od
plavog ekrana sa tekstom i muzikom - mada su neki kritičari smatrali
efekte usiljenim. Sam Jarman je postao izuzetno javna ličnost zbog
svog pojavljivanja u medijima i svog rada sa tako popularnim grupama
kao što su Pet Shop Boys, iako su njegove slike ( i pisanje) manje
poznati od njegovih filmova. Kritičari ga porede sa Pasolinijem (kojeg
je sam Jarman jednom portretisao u nekoliko filmskih pojavljivanja)
zbog njegovih istorijskih interesovanja, raznolikosti njegovih kulturnih
preokupacija i njegovog političkog aktivizma. Tokom devedesetih bio
je jedna od poznatijih otvoreno gay ličnosti u Zapadnom svetu koji je
iznosio gay osvt na istorijske ličnosti kao i gay kritiku modernog
društva.
Robert Aldrich
Literatura: Roger Wollen (izd.) Derek Jarman: A Portrait,
London, 1996; Chris Lippard (izd.) By Angels Driven: Films of Derek
Jarman, London, 1996.
Izvor: Who's Who in Conterporary Gay and Lesbian History,
Izd. Robert Aldrich and Garry Wotherspoon, London & New York, 2001,
str. 211-212.
Prevod: Nata
|