Dženet Vinterson
(Jeanette Winterson),
britanska spisateljica, rođena 1959. godine
"Niko ko piše na engleskom jeziku nije se do sada približio mom izobilju, mojoj strasti, mojoj vernosti rečima". Ova "naslednica Virdžinije Vulf" - još jedna od njenih samokarakterizacija - uznemiravala je mnoge književne sudije svojom navikom da se samopromoviše, ali njen rad je ipak uneo važnu dimenziju u savremenu britansku književnost, uvodeći istovremeno i postmodernu i postnacionalnu dimenziju.
Vinterson je rođena u Lankaširu (Lancashire), i kao usvojeno dete odgajana je u porodici pentekostalnih evangelista koji su je spremali za misionarski rad, poziv kojem je odbila da se posveti. Pre i nakon studija na Oksfodu, na univerzitetu Sv. Katarine (St. Catherine), bavila se svačim - prodavanjem sladoleda, izdavaštvom, lezbejskom prostitucijom. Svoju pobunu protiv ograničenja u vreme svoje rane mladosti je predstavila u svom prvom romanu "Pomorandže nisu jedino voće" (Oranges are Not the Only Fruit, 1985), za koji je dobila Vitbredovu (Whitbread) nagradu. U pitanju je inventivni i duhoviti portret umetnice kao devojčice, kao i priča adolescentkinje lezbejke koja postaje punoletna. Struktura romana je prošarana kratkim parabolama, koje služe kao komentari na seksualnu i duhovnu krizu glavne junakinje, i upravo je ta komponenta ona u kojoj odzvanja neprekidno interesovanje Vintersonove za bajke i mitove. Kao basnopisac u suštini, ona se nestašno vratila priči o Noju u romanu "Boating for Beginners" (1985), i prizvala knjigu "Orlando" Virdžinije Vulf u romanu "Strast" (The Passion", 1987), fantaziji o neuzvraćenoj ljubavi, transvestiji i androginosti, smeštenoj u Veneciji tokom Napoleonovih ratova. Uticaj Itala Kalvina (Italo Calvino) je vidljiv u "Sexing the Cherry" (1989), romanu koji se dešava istovremeno u doba restauracije i u savremenom Londonu, gde se istorija spaja sa naučnim pričama i bajkama, gde se rodovi pomućuju, i mogu se preduzeti svi vidovi putovanja. Metafikcionalna uznemirenost i intertekstualne ironije - drsko klimanje glavom „Ljubavnoj priči“ Erika Segala (Erich Segal) - definišu roman "Zapisi na telu" ("Written on the Body", 1992), sa svojim ljubavnim trouglom između naratorke, njene junakinje i junakinjinog muža. Drugi trougao želja upravlja romanom "Gut Symmetries" (1997), nadrealnoj, proročkoj priči koja se "rve" sa modernom fizikom i metaistorijom, dok roman u naznakama "Art and Lies" (1994) uvodi Sapfin duh, feminiziranog Pikasa i uškopljenog muškarca bez jasne distinkcije. Glas esejistkinje govori u skoro svim njenim fikcijama, ali je zvanično izložen u knjizi "Eseji" ("Art Objects: Essays on Ecstasy and Effrontery", 1995). Njene kratke priče su sabrane u delu "Kratke priče" ("The World and Other Places", 1998).
Teme koje Vinterson identifikuje u vlastitom delu – ’priroda vremena, ljubav roditelja i deteta, žene i žene, žene i muškarca, putovanje, potraga za sobom, autsajderstvo’ - istražene su misionarskom revnošću. Ona održava verne čitaoce i provocira prezir među onim kritičarima koji bi radije da vide samo preoblikovanu Edit Sitvel (Edith Sitwell) za pozni dvadeseti vek.
Roger Bowen
Prevod: Simor
Bibliografija:
-
Laura Doan, `The Fruits of Lesbian Desire: Jeanette Winterson's Sexing the Postmodern', in Laura Doan (ed.), The Lesbian Postmodern (New York, 1994);
-
Carolyn Allen, `Jeanette Winterson: The Erotics of Risk', Following Djuna: Women Lovers and the Erotics of Loss (Bloomington, 1996), pp. 46—80;
-
Helena Grice and Tim Woods (eds), `I'm Telling You Stories': Jeanette Winterson and the Politics of Reading (Amsterdam, 1998).
|
