John Boswell, Same-Sex Unions in Pre-Modern Europe (The Marriage of Likeness), HarperCollinsPublishers, 1995, pp. 412 (with Illustrations and Index).

John Boswell ubedljivo iznosi tvrdnju da su obredi bratimljenja (ili bratotvorenja) koji su se obavljali zarad sklapanja istopolnih zajednica u hrišćanskoj Evropi (poglavito na Istoku), od antičkih vremena pa sve do modernog doba, slavili jedan oblik "gej braka", odn. vršili socijalnu funkciju braka (koji je tokom istorije bio različito konceptualizovan). Proučavajući crkvene liturgijske rukopise, uglavnom na starogrčkom (i delimično staroslovenskom), a u kojima se nalaze obredi bratimljenja, Boswell pažljivo prati tragove istorijskih konteksta u kojima su se ove prakse odvijale, istražujući predmoderna ubeđenja o ljubavi i braku, bilo da su gej ili heteroseksualna. Prethodni istoričari koji su se susretali sa ovim rukopisima, obično su tumačili ove obrede pre kao odavanje počasti duhovnoj vezi ili prijateljstvu, nego kao ekvivalente braka. Boswell pokazuje da su ovakva tumačenja previdela frapantnu sličnost između ovih ceremonija i heteroseksualnih svadbenih svečanosti, kada su u pitanju zaveti i upotreba simboličnih predmeta kao što su krstovi, velovi, krune, sveće, a ponekad i mačevi. Uz to, i heteroseksualni i istopolni obredi su obično uključivali držanje za desnu ruku, te su se gotovo uvek služba bratimljenja i služba braka nalazile jedne pored drugih u liturgijskim bogoslužbenim knjigama. On dalje tvrdi da su ostali istoričari zanemarili ove paralele, zahvaljujući kombinaciji homofobije i straha. Ova knjiga predstavlja primer izuzetne učenosti, sa izobiljem detaljnih prikaza predmodernih rituala, zakona i sistema vrednosti. Fusnote će vas zaintrigirati podjednako koliko i tekst i pisac izuzetnu pažnju poklanja socio-istorijskom kontekstu, duboko različitom od današnjeg, bez kojeg se ne može shvatiti nastanak i tolerisanje ove službe i prakse u predmodernim hrišćanskim društvima. Boswell spretno izlazi i na kraj sa lukavom suptilnošću jezika i dilemama u vezi sa prevodom, posebno kada su u pitanju emocije - obavešteni smo o višestrukim značenjima i mogućim nijansama grčkih izraza za ljubav, prijatelja, ljubavnika, poljubac, brata, druga itd. Dodaci sadrže desetinu službi bratimljenja u grčkom originalu i engleskom prevodu. U engleskom prevodu je data i služba sa srpskog originala sa početka XIV veka. Uključen je, takođe, i prevod kratkog, sinaksarskog žitija Svetog Sergija i Vakha (The Passion of Serge and Bacchus), priče o ljubavi između dvojice hrišćanskih mučenika iz kasnog III veka, koji se često pominju prilikom obreda sklapanja istopolne zajednice. Ova studija je itekako vredna pažnje svakog ko je ozbiljno zainteresovan za društvenu i duhovnu istoriju ljubavi i braka.

Prevod službe bratimljenja na srpski:
http://www.gay-serbia.com/teorija/2003/03-10-06-arhetip-gej-ljubavi/index.jsp

Sadržaj/ Contents

Preface ix
List of Abbreviations xv
Introduction xix

1. ''What’s in a Name?'': The Vocabulary of Love and Marriage 3

2. ''For Family and Country'': Heterosexual Matrimony in
the Greco-Roman World 28

3. ''This World Is Passing Away'': Views of the New Religions 108

4. ''What God Has Joined Together'': The Development of Nuptial Offices 162

5. ''Let Me Not to the Marriage of True Minds Admit Impediments'': Comparison of Same-Sex and Heterosexual Ceremonies of Union 199

7. The History of Same-Sex Unions in Medieval Europe 218

8. ''Those Who See and Those Who Do Not...'': Subsequent Developments: A Look Forward 262

9. Epilogue

Appendices

Appendix of Translations 283
Appendix of Documents 345
Jewish Perspectives 364
Manuscripts of the Same-Sex Union 372
The Passion of SS. Serge and Bacchus 375

Index 391

Priredila: Ivana